Om de transparantie van onderwijsevaluaties te verhogen, lijkt het een goed idee dat docenten hun onderwijsevaluaties bekend maken aan hun studenten, eventueel voorzien van commentaar en plannen voor verbetering.
Ongeveer 10
jaar geleden werden er de zogenaamde docentenevaluaties ingevoerd aan de KU
Leuven. Sindsdien wordt tweejaarlijks (in de laatste incarnatie driejaarlijks)
elke vak-docent combinatie door studenten geëvalueerd aan de hand van een
vragenlijst. Het opzet is uiteraard nobel: de onderwijskwaliteit nagaan en waar
nodig bijsturen. En omdat alles geen dode letter zou blijven, maken de
evaluaties ook deel uit van het personeelsdossier van een individuele docent. Bijvoorbeeld
voor een bevorderingsaanvraag maken deze resultaten deel uit van het ingediende
dossier, net zoals de onderzoeksresultaten.
Responsgraad
Maar
uiteraard zijn er wel wat stapjes ingebouwd om één en ander niet te laten
ontsporen. De responsgraad is daar eentje van. Deze houdt in dat de resultaten
van een bevraging enkel deel uitmaken van de globale evaluatie van een docent
indien een voldoende aantal studenten de vragenlijst heeft ingevuld. Die
responsgraad wordt bepaald door elke faculteit, maar kan ook variëren voor grote of kleine vakken. Als 100 studenten
op een totaal van 250 in een bachelorvak zijn mening geeft, is dat significant;
maar als slechts 4 studenten op 10 dit doen voor een gespecialiseerd mastervak,
kan er al een vertekening optreden.
Om de hele
oefening daarom nuttig te houden, lijkt het van belang de responsgraad zo hoog
mogelijk te houden. En daar knelt af en toe het schoentje. De voorbije jaren
lag de responsgraad voor een groot aantal vakken onder de drempel. Via diverse
fora worden studenten daarom aangemoedigd om de enquêtes in te vullen, en her
en der worden zelfs prijzen verloot, en dit om toch maar de nodige aantallen te
bereiken. Maar dit lijkt me enigszins vreemd. Onderwijsevaluaties mag men toch
niet afhankelijk maken van het winnen van een tombola, en zeker niet als dit impact
kan hebben op personeelsdossiers? Doe het omgekeerde voor pakweg het op tijd
indienen van examenpunten, en studenten staan terecht op hun achterste poten
Als
verklaring voor de lage responsgraad worden verschillende argumenten gegeven.
Eentje is de lengte en aantal van de vragenlijsten. Dat is nu grotendeels
opgelost door elk jaar grosso modo slechts een derde van de vakken te bevragen.
Een ander – belangrijker argument – is dat van de transparantie. Het is voor
studenten onduidelijk wat er nadien met de resultaten gebeurt.
Transparantie
Nochtans
kennen de bevragingen wel degelijk opvolging. Enerzijds zijn er de besprekingen
en opvolgingen in de permanente onderwijscommissies (POCs), anderzijds wordt
van elke docent verwacht dat hij de bevindingen ter harte neemt, ongeacht de
responsgraad. In die zin kan het ook geen kwaad dat elke docent zelf communiceert
over de bevragingen voor zijn vakken. Zelf plaats ik de resultaten van de
bevragingen – goed of slecht – al meerdere jaren gewoon op TOLEDO. Op die
manier kunnen de studenten nagaan wat de bevindingen waren de voorbije jaren,
en of de docent wel degelijk heeft rekening gehouden met de opmerkingen en
verzuchtingen van hun voorgangers.
Op
dergelijke vraag naar transparantie wordt vaak nog te krampachtig gereageerd. Oorzaak
lijkt me de koppeling met het personeelsdossier te zijn. Nu dient de bevraging
zowel om ons onderwijs onder de loupe te nemen, maar tegelijkertijd om personen
te beoordelen en hun carrière hiervan te laten afhangen. Dat maakt openheid
moeilijk. Er is echter een precedent: onderzoeksresultaten van academici zijn
ook open. We kunnen perfect via allerlei databases van elke collega weten
hoeveel hij publiceert en hoe vaak elk artikel geciteerd wordt.
Uiteraard
dient ruwe data altijd genuanceerd te worden. Maar dat gebeurt op dit ogenblik
ook voor andere aspecten in een personeelsdossier als er over een bevordering
of aanstelling moet beslist worden. Waarom dan niet met de resultaten van de
onderwijsbevraging?
Daarom een oproep aan alle collega’s om meer openheid
te tonen i.v.m. hun onderwijsevaluaties. Plaats bijvoorbeeld je evaluaties op TOLEDO, en
geef aan welke wijzigingen je als gevolg van voorgaande evaluaties hebt
doorgevoerd. En om zelf het goede voorbeeld te geven, en om alle speculaties weg te nemen over hoe zo'n evaluatie er nu precies uitziet, hierbij de link naar de evaluatie
van het (enige) vak dat ik doceerde afgelopen semester ...
Addendum maart 2021 (nog enkele voorbeelden van hoe bevragingen er uitzien). Bevragingen van het huidige academiejaar plaats ik nog niet breed online omdat ze nog niet door de hele goedkeuringspipeline zijn gegaan:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten