We zitten toch al even in het post-corona tijdperk, of toch wat betreft de manier waarop we ons hoger onderwijs organiseren: studenten mogen terug voluit naar de campus komen, alle contactmomenten kunnen fysisch doorgaan.
Er dient zich nu echter een nieuw probleem aan, en dat is welke werkvormen we nu best gebruiken, gegeven de corona-ervaringen? Op dit ogenblik lijkt het wel alsof we aan het convergeren naar een soort gemakkelijkheidsrustpunt: door het beschikbaar stellen van lesopnames is er een flink deel van de studenten dat niet meer de moeite neemt om nog naar de campus te komen. Hoorcolleges worden slechts door een kleine fractie van de studenten nog bijgewoond. Interactie staat op een laag pitje. Het lijkt wel alsof we in een dissociatie beland zijn: we geven les alsof er veel volk naar de lessen komt, maar eigenlijk komt er amper iemand, en iedereen bekijkt alles wel nadien in de opname. Dat model is niet langer houdbaar. Het is gewoon slecht gebruik van onze onderwijsmiddelen.
Uiteraard ken ik alle argumenten pro en contra lesopnames (de voorbije 2 jaar ging het in discussies over onderwijs amper over iets anders). Lesopnames zijn goed als back-up, als studenten bijvoorbeeld ziek vallen, door een omstandigheid niet aanwezig kunnen zijn, nadien de leerstof nog eens willen bekijken. Anderzijds hebben lesopnames ook nadelen: het wordt moeilijker en moeilijker om studenten significant te bereiken, interactie tijdens contactmomenten heeft kritische massa nodig die er niet meer is, klassieke lessen zijn bedoeld voor grote groepen en missen deels hun doel of "werken niet" als die grote groep niet voor je in de zaal zit.
Een ander argument om de huidige malaise (want ja, ik noem het een malaise) te verklaren is dat lesopnames bekijken voldoende zijn om te slagen op het examen. Waarom zou je iets meer doen, als gewoon de slides bekijken (al dan niet in opgenomen vorm) voldoende zijn om een slaagcijfer te behalen? En in zekere zin begrijp ik dat argument zelfs. Alleen drijft het ons naar gemakzuchtig onderwijs, aan beide kanten. Voor de studenten betekent het gewoon voor je computer zitten en alles passief consumeren. Voor docenten betekent het opnames van enkele jaren terug hergebruiken en af en toe nog eens antwoorden op een emailtje. Maar dat kan toch niet de bedoeling zijn van hoger onderwijs? Als we daarop afstevenen, dan kunnen we er beter mee stoppen en iedereen zich laten inschrijven aan één of andere online univeristeit en micro-credentials laten behalen ;-)
Daarom heb ik besloten om nog meer dan vandaag voluit de kaart te trekken van de "blended"-onderwijs aanpak: studenten bekijken leerstof op voorhand (al dan niet via een opname), en de contactmomenten worden gebruikt om dieper in te gaan op de reeds bekeken leerstof, om te focussen op de moeilijke delen, verder te bouwen op de reeds opgedane kennis van studenten. De blended aanpak wordt op vrij veel plaatsen naar voor geschoven als het antwoord op de mix tussen onderwijs en technologie. Alleen vraagt het natuurlijk een significant inspanning om bestaande vakken blended te maken, maar ik ben alleszins wel overtuigd. Nu nog de studenten meekrijgen :-)
