tag:blogger.com,1999:blog-355715662024-03-13T23:24:38.784+01:00prof. dr. ir. Philip DutréAcademische en aanverwante ervaringen aan de KU Leuven en daarbuiten.
(Deze blog bevat persoonlijke meningen en niet noodzakelijk meningen of de visie van de KU Leuven)
(Foto: Gebouw Computerwetenschappen, KU Leuven)Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.comBlogger137125tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-61054833207512038892023-09-14T12:45:00.006+02:002023-09-14T19:46:15.228+02:00Mijn evolutie als docent, en hoe geven we goed les?<p>Over iets meer dan een week start het nieuwe academiejaar. De voorbereidingen voor vakken en bijhorende lessen draaien weer op volle toeren. In het hoger onderwijs hebben we als docent een vrij grote vrijheid om zowel de inhoud als de aanpak onze vakken zelf vorm te geven. Nét daarom is het nuttig om regelmatig eens stil te staan bij de aanpak die men gebruikt.</p><p>Als ik kijk naar mijn eigen onderwijsaanpak, zie ik toch wel merkelijke evoluties gedurende de meer dan 20 jaar dat ik ondertussen professor ben:</p><ol style="text-align: left;"><li>Als jong beginnend docent was ik voornamelijk bekommerd over de inhoud - en dan vooral de hoeveelheid pure kennis - die werd aangebracht. Het is een fase waar je vaak ook nog zelf sterk actief bent in wetenschappelijk onderzoek, en het is daarom niet verwonderlijk dat je zoveel mogelijk recente wetenschappelijke inzichten ook wil delen met studenten. Het is een aanpak die ik nu ook herken bij jonge collega's. Vakken worden soms té volgepropt, waardoor een vak een hoog "show-and-tell" gehalte krijgt. "Kijk eens wat we allemaal kunnen!" Maar dit leidt niet altijd tot inzicht bij studenten. De lessen zijn vaak wel "cool", maar hebben te weinig diepgang. Studenten vertellen ná, maar begrijpen niet altijd waar het in essentie over gaat.</li><li>In een latere fase werd ik meer bekommerd om de werkvormen. Vroeg of laat begin je immers na te denken of je manier van onderwijs geven wel de best mogelijke is. Als docent begon ik me dan ook meer te interesseren voor de manier waarop er werd les gegeven, de organisatie en aanpak van oefenzittingen, van projectmatige vakken, ... M.a.w., je wordt meer bekommerd over hoe studenten je onderwijs ervaren dan wel over de fantastische inhoud die je met hen wil delen. Je inlezen in diverse onderwijsmethodologieën, maar ook eens kijken naar hoe andere instellingen één en ander op poten zetten, hoort er dan onvermijdelijk bij.</li><li>In een verdere fase begon ik na te denken over waarom we hoger onderwijs geven. Wat willen we precies bereiken? Enkel maar kennis en vaardigheden overbrengen, of ook vooral een manier van denken en inzicht geven aan studenten? Het éne kan natuurlijk niet zonder het ander, maar het kan wel de focus verleggen. Door een selectie te maken in de kennis, kan je meer tijd besteden om dieper te gaan in de kennis die je wel behandelt. Is het belangrijker dat een student wel eens oppervlakkig hoort van tien topics, dan wel slechts van drie, maar de verworven inzichten zelf kan exporteren naar nieuwe topics die men zal ontmoeten in latere jaren? M.a.w., hoe brengen we kritisch denken over, en op welke manier?</li></ol><p>Ik vermoed dat velen die het onderwijs genegen zijn wel een gelijkaardige evolutie hebben doorgemaakt doorheen hun carrière, dus misschien vertel ik hier niet zoveel nieuws.<br /></p><p>Maar vroeg of laat moet je één en ander wel vertalen in een specifieke praktische aanpak in een les of hoorcollege. Die omslag wordt vaak té weinig aangebracht bij workshops of opleidingen allerhande over goed (hoger) onderwijs. Kaders om na te denken over je onderwijs zijn uiteraard goed, maar hoe vertaalt zich dat in praktische tips en tricks, de "truken van de foor", om een contactmoment zo boeiend mogelijk te maken? Je kan best "mee" zijn met na te denken over goed onderwijs, maar dat maakt je nog geen bevlogen of enthousiasmerend docent.<br /></p><p>Doorheen de jaren heb ik hier met vallen opstaan wel wat ervaring in opgebouwd. Dus waar probeer ik op te letten bij het voorbereiden en ontwerpen van een hoorcollege? Een niet-exclusief lijstje ...<br /></p><p><u><b>Afwisseling in vorm en inhoud</b> </u></p><p>Het cliché van een universiteitsles als een 2 uur durende monoloog moet je absoluut trachten te vermijden. Een manier om dat te doen is om regelmatig af te wisselen van aard van de inhoud, maar ook van vorm waarin die inhoud gebracht wordt. Las na een sterk wiskundig bewijs een historische anekdote in. Vertel over een toepassing als je het eerder had over theorie. Op die manier kan je studenten met diverse interesses telkens bereiken. Niet alles is uiteraard voor iedereen interessant, maar hopelijk vind elke student wel iets dat hem of haar onmiddellijk aanspreekt. Dit geldt tevens voor de werkvorm zelf: slides afwisselen met filmpjes, afwisselen met een live demo, afwisselen met een uitwerking op bord ... Die voortdurende afwisseling zorgt ook voor kleine disrupties en houdt iedereen wakker, en bij de les ;-) !</p><p>Dit idee van voortdurende afwisseling wordt ook mooi verwoord door één van mijn wetenschappelijke helden, Richard Feynman:</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/BY6VntTmtIo" width="320" youtube-src-id="BY6VntTmtIo"></iframe></div><br /><p><u><b>Elke les heeft een goed afgelijnd topic</b></u></p><p>Stel dat je vak 11 lessen van telkens 2 uur telt (een typisch aantal voor een vak in 1 semester van 13 weken aan mijn universiteit).<br /></p><p>Elk van die 11 lessen moet idealiter op zichzelf staand zijn. Uiteraard is er opbouw over de lessen heen en doorheen het vak, maar een les begint met een vraagstuk, een probleemstelling, "Wat gaan we vandaag behandelen?". Je bouwt gedurende die 2 uur dan verder de inhoud op, zodat je 120 minuten later landt bij een mooi afgelijnd eindpunt. Geen losse eindjes, geen "ik heb hier nog 10 minuutjes nodig volgende les om dit of dat af te maken ... ". Een student moet het auditorium verlaten met de idee dat het specifieke topic is afgehandeld, niet dat het slechts een deeltje was van een lange diarreelijn zonder begin of einde. </p><p>Dit impliceert natuurlijk dat je je vak in 11 duidelijke brokken onderverdeelt, en die hoeven niet altijd mooi de volgorde van het handboek te volgen. Wel moeten ze een mooi logisch en samenhangend geheel vormen.</p><p>Zelf houd ik hier zeer sterk aan. Mijn lessen zijn zo goed mogelijk op zichzelf staand binnen de context van het vak. Ik begin elke les met het grotere verhaal te herhalen: "Wat hebben we in de vorige lessen behandeld? Waar willen we naartoe? Hoe hangt alles tot nu toe samen? En op welk deel gaan we vandaag inzoomen?" Die verbanden leggen vind ik zeer belangrijk, het geeft de studenten ook de kapstokken om de individuele puzzelstukken samen te leggen tot een grotere puzzel. En elke les vormt precies 1 puzzelstuk ;-)<br /></p><p><b><u>Daag studenten uit</u></b></p><p>Voor mij moet goed universitair onderwijs studenten leren nadenken, en hen in aanraking doen komen met kennis en inhoud die ze nooit eerder gezien hebben, of anders nooit op eigen houtje zouden ontdekken. Het is allemaal leuk om kant-en-klare vaardigheden aan te leren die direct inzetbaar zijn op de arbeidsmarkt, maar daar heeft elk van ons nadien nog 45 jaar de tijd voor. Laten we de kostbare tijd aan de universiteit daar dus niet al te veel aan verknoeien.</p><p>Dat klinkt allemaal goed, maar hoe doe je dat, "studenten kritisch leren nadenken"? Ik moet toegeven dat ik dit nog steeds één van de moeilijkste uitdagingen als lesgever vind.<br /></p><p>Een aanpak die ik tracht te volgen is studenten uit te dagen door hen vragen die discussie uitlokken voor te schotelen. Ze beseffen het misschien niet altijd, maar door hen een goed gekozen vraag te stellen, en dan de discussie te starten, kan je één en ander in beweging krijgen. Niet alle studenten voelen zich altijd comfortabel om mee de discussie te voeren, maar de stille aanwezigen pikken wel dingen op door actief te luisteren.</p><p>"Wat zijn de belangrijkste technologische uitvindingen van de 20ste eeuw?", "Wat maakt een computer anders dan andere machines?", "Wat zijn voor jou de belangrijkste eigenschappen van een algoritme?", "Waarom zijn recursieve algoritmen vaak een goed idee?", "Waarom stellen we een 3D object vaak voor een verzameling van geconnecteerde veelhoeken?" Elk van deze vragen zijn schijnbaar triviaal, maar hebben meerdere lagen, zonder een duidelijk goed-of-fout antwoord. In de exacte (beta-)wetenschappen wordt dit naar mijn aanvoelen té weinig gedaan, omdat men ook als docent vaak de reactie heeft dat er niet te discusiëren valt over een wiskundig bewijs of de correctheid van een computeralgoritme. Die correctheid is er, en niet onderhevig aan subjectieve argumenten. Maar je kan natuurlijk wel discussiëren over perifere aspecten, zoals of een bewijs veralgemeenbaar is, of de diepere betekenis en gevolgen ervan, of waarom we dit nu überhaupt behandelen, of zelfs over de esthetische ervaring van het algoritme dat we net gezien hebben ...<br /></p><p>Eén en ander wordt mooi geïllustreerd in de film "Mona Lisa Smile", waarin Julia Roberts de rol van universiteitsdocente speelt. Na haar eerste les merkt ze dat studenten weinig zullen opsteken als ze zich netjes aan de syllabus houdt. Dus beslist ze de volgende les op een andere manier te starten ...</p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/yYxCZpbKsAs" width="320" youtube-src-id="yYxCZpbKsAs"></iframe></div><br /><p></p><p><b><u>Vragen, vragen, vragen, ...</u></b></p><p>Eerder had ik het al over het cliché van de 2 uur durende monoloog. En ik hoop oprecht dat dergelijke manier van lesgeven tot het verleden behoort, of toch niet al te vaak meer voorkomt. Een goede les vraagt interactie, en dat betekent niet enkel discussies zoals hierboven uitgelegd, maar ook dat je als docent ruimte laat voor vragen vanwege studenten.</p><p>In de Vlaamse context voelen studenten vaak enige schroom om spontaan vragen te stellen. Misschien dat onze volksaard daar voor iets tussen zit? Als docent moet je dus wel studenten een comfortabel gevoel geven, zodat ze die schroom overwinnen.</p><p>In een ver verleden gebruikte ik een gimmick om vragen uit te lokken. Een student die een vraag stelde kreeg een <a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Chokotoff">Chokotoff</a>. Dat bracht een ludiek elementje in de les, en af en toe ambiance als ik een snoepje doorheen de zaal wierp naar de laatste banken. Af en toe krijg ik nog steeds positieve reacties van voormalige studenten hierop, maar ik ben ermee gestopt omdat ik van sommige studenten ook negatieve reacties kreeg omdat ze het denigrerend vonden.</p><p>Een tiental jaar geleden ben ik uitvoerig beginnen werken met een online poll-systeem. Het laat toe om alle studenten op een eenvoudige manier te betrekken bij een vraag. Iedereen stemt op één van de mogelijke antwoorden al dan niet met discussie vooraf, dan toon je de antwoorden, je laat hen onderling opnieuw wat roezemoezend discussiëren, eventueel opnieuw stemmen; of je pikt er een aantal studenten uit om hun antwoord uit te leggen. Als je het goed aanpakt, verlaag je de drempel om vragen te stellen aanzienlijk, zodat je pakweg na 4 of 5 lessen het poll-systeem achterwege kan laten en de vragen spontaan komen.</p><p>Maar alleszins een gouden regel bij het beantwoorden van vragen: behandel elke vraag op een ernstige manier. Als professor is het zeer eenvoudig om een student belachelijk te maken bij het beantwoorden van een in jouw opzicht trviale vraag. Maar elke vraag heeft zin, en door op elke vraag - hoe onnozel ook - op een ernstige manier in te gaan, verlaag je ook de drempel voor volgende studenten, "Aha, we mogen dus vragen stellen! En de prof neemt ze zelfs au sérieux!" Een kwinkslag en grapje moet uiteraard kunnen, maar mag er nooit toe leiden dat de student zich aangepakt voelt. De andere studenten voelen dit immers ook, en op die manier creëer je een weinig responsieve sfeer in het auditorium.</p><p>Volgend clipje, uit "The Oxford Murders", en waarbij John Hurt als professor Elijah Wood als student van antwoord dient, vind ik sterk op het randje. Inhoudelijk als antwoord ok (wie kan er nu tegen Wittgenstein zijn?), maar qua stijl te vermijden. Maar het is film uiteraard, dus enige artistieke vrijheid speelt hier wel.<br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/z5T31UjmPME" width="320" youtube-src-id="z5T31UjmPME"></iframe></div><p><b> </b></p><p><b>Tot besluit</b>, als docent moet je je eigen onderwijsvormen voortdurend in vraag stellen, verbeteren, en evolueren doorheen de tijd. Wat goede praktijken waren 10, 20 of 50 jaar geleden zijn dat misschien niet meer vandaag. Onderwijsvormen passen zich ook aan de tijdsgeest en aan telkens nieuwe generaties. Elk jaar opnieuw werk aan de winkel dus!<br /></p><div data-extension-version="1.0.4" id="ConnectiveDocSignExtentionInstalled"></div>Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-61757692882122474242023-08-29T16:07:00.003+02:002023-08-29T16:07:23.011+02:00"Zeg ons wat we moeten doen ... "<p>De laatste jaren zoniet decennia zijn de opdrachten en werkjes allerhande die gedurende het reguliere semester aan studenten worden opgegeven schijnbaar enkel maar toegenomen. Het aandeel van "permanente evaluatie" bij het beoordelen van studenten is gestaag toegenomen. Enerzijds lijkt dit goed: waarom immers alles laten afhangen van een enkel examen op het einde? Anderzijds leidt dit tot wat ik onder collega's wel eens de "werkjes-diarree" noem, een niet-aflatende stroom van micro-taakjes die studenten moeten maken, vaak in wisselende groepjes (met alle logistieke nachtmerries vandien), en die elk op wat puntjes staan. Het is één van de redenen waarom ik me gaan verdiepen ben in de aanpak van <a href="https://phildutre.blogspot.com/search/label/Feedback">feedback en ungrading</a>, in plaats van telkens maar te quoteren. Ik denk oprecht dat dit tot een beter onderwijs leidt.</p><p>Het nieuw soort opdrachten die ik geef aan studenten zijn niet gericht op het snel kunnen afvinken van een lijstje, om zo tot een punt te komen. Het zijn eerder open opdrachten, die vragen om te experimenteren met een bepaald algoritme, een bewijs te construeren, een inzicht te tonen. Maar uit de exitbevragingen bij mijn aanpak blijkt ook dat sommige studenten zich hierbij onzeker voelen. Ze zijn zo gewoon geworden aan opdrachten die precies zeggen wat ze wel en niet moeten doen, dat een "open" opdracht voor twijfels zorgt. Een student schreef zelf: "Zeg ons wat we moeten doen!"</p><p>Dit verbaasde me. Ik zou net denken dat de vrijheid die je geeft aan studenten door als docent enkel met feedback en niet met quoteringen te werken, letterlijk bevrijdend kan werken. Ik begrijp wel dat studenten een houvast willen, vooral inzake grootte en omvang van een opdracht en hoeveel uur ze eraan mogen of kunnen besteden. Maar hen letterlijk voorkauwen wat ik van hen verwacht? Dat lijkt me toch geen goed universitair onderwijs?</p><p>Een concreet voorbeeld: In één van mijn vakken over algoritmen vraag ik aan studenten om een bepaald algoritme uit te voeren op een aantal willekeurige inputs, en de waargenomen tijdscomplexiteit te vergelijken met het theoretisch model zoals gezien in de hoorcolleges. Komen beiden overeen? Waarom wel? Waarom niet?</p><p>Er zitten natuurlijk enkele inzichten verborgen in dergelijke opdracht, die studenten slechts zullen oppikken als ze effectief de opdracht uitvoeren. Eentje daarvan is te ontdekken welke type grafiek je best gebruikt om je resultaten te plotten. Voor een aantal oefeningen blijken logaritmische grafieken het betere inzicht te verschaffen. Sommigen studenten zien dat in, en voor hen is dat dan een "aha!"-moment, een sterke leerervaring. Studenten die de opdracht indienen met een lineaire grafiek, krijgen als feedback " ... probeer eens een logaritmische grafiek. Leidt dit tot een betere interpretatie van de resultaten?" Alsnog leidt dit tot een sterkere leerervaring.<br /></p><p>Maar sommige studenten vroegen we waarom ik niet dadelijk zei dat een logaritmische grafiek beter was. Dat bespaarde immers tijd. Echter, de leerervaring door zelf iets te ontdekken is dan weg. De vrijheid die ik aan studenten geef om zelf te beslissen en in te zien wat het betere werkinstrument is, gaat verloren als ik op voorhand zeg welk instrument ze best gebruiken. Ik zeg er dan vaak bij dat voor mij een opdracht geen afvinklijstje is, maar wel als bedoeling heeft om zelf iets te ontdekken, om zelf iets te leren. Voor sommigen zal dit wat sneller of trager gaan. Maar de bedoeling kan alleszins niet zijn machinaal iets uit te voeren wat de prof vraagt, en dan denken dat we met z'n allen goed bezig zijn.<br /></p><div data-extension-version="1.0.4" id="ConnectiveDocSignExtentionInstalled"></div>Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-58848671482330076782023-08-23T12:53:00.001+02:002023-08-24T12:06:51.403+02:00De waarde van een goed handboek<p>De laatste weken heb ik me ingewerkt in de nieuwe elektronische leeromgeving van de KU Leuven. <a href="https://www.kuleuven.be/onderwijs/learninglab/ondersteuning/toolwijzer/aandeslaginultra/kennismakingultra">Toledo Ultra</a> wordt de opvolger van <a href="https://toledo.kuleuven.be/">TOLEDO</a> Original. En alhoewel een gedeeltelijke automatische omzetting van alle cursusmateriaal van de oude naar de nieuwe omgeving ondersteund wordt, is er toch nog veel manueel werk nodig. Maar goed, het is altijd nuttig om je online leermateriaal eens van scratch te herbekijken voor alle vakken (OPO's - of <b>Op</b>leidings<b>o</b>nderdelen - in het jargon). Kan nooit kwaad.</p><p>Echter, ik tracht nooit té ver te gaan in het ontwerpen van een online cursus voor studenten. Misschien ben ik old-school, maar ik ben nog steeds van mening dat het gebruik van een goed handboek op lange termijn nog steeds de beste investering is. Of dat handboek in fysieke of digitale vorm beschikbaar is, is een andere discussie. Mij gaat het vooral over het georganiseerd bundelen van cursusmateriaal.</p><p>Immers, de huidige elektronische leeromgevingen duwen je in zekere zin om je leermateriaal te balkaniseren in kleine stukjes. Het hele vak wordt opgedeeld in leermodules, binnen elke module kan je stukjes tekst, filmpjes, testjes, discussies ... opzetten, die studenten al dan niet in een opgelegde volgorde moeten bekijken. Het kan misschien wel goed zijn voor het leerproces van een student die voor de eerste maal zich door het leermateriaal worstelt, maar het fragmenteert alle materiaal dat samen de inhoud van het vak vormt.</p><p>Wat gebeurt er immers nádat een student het vak heeft afgerond? Heeft men nog toegang tot het materiaal? Vaak niet meer, vermits binnen de elektronische leeromgeving enkel studenten toegang hebben die dat academiejaar zijn ingeschreven voor een bewust vak. Heeft men dan een archief gemaakt van alle leermateriaal? Dat zou je misschien verwachten, maar dat komt dan neer op een hoop pdf-documentjes, wat screenshots, en hoe maak je back-up van gelinkt materiaal zoals filmpjes? Technisch kan het uiteraard allemaal wel, maar het is een hoop gedoe. Bovendien is al dat materiaal dan vaak ongeorganiseerd. De structuur werd immers bepaald door de leeromggeving, maar die valt weg. Een index heb je dan al helemaal niet. Kortom, vanuit praktisch oogpunt ben je je leermateriaal vaak kwijt.</p><p>Vandaar dat een goed uitgegeven handboek zo nuttig is. Je kan er jaren nadien nog steeds dingen in opzoeken of herlezen, onafhankelijk van om het even welke leeromgeving waarin je een ooit een vak hebt gevolgd. <br /></p><div data-extension-version="1.0.4" id="ConnectiveDocSignExtentionInstalled"></div>Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-89966391103487026702023-08-17T15:12:00.007+02:002023-08-17T15:15:54.958+02:00Verder inzetten op "ungrading" ...<p>De afgelopen 2 jaar heb ik volop de kaart getrokken van "ungrading" voor opdrachten die studenten maken gedurende het semester. Er worden geen quoteringen meer gegeven op ingediend werk, maar wel individuele feedback. Dit leidt tot een sterker leerproces en een duidelijk effect op de eindbeoordeling van het examen, tenminste voor die studenten die de opdrachten ook effectief indienen (zie ook mjn vorige blogposts voor meer gedetailleerde analyses).</p><p>Ik zal hier niet opnieuw ingaan op alle beoogde positieve effecten en negatieve neveneffecten (daarvoor moet je mijn vorige blogposts er maar op naslaan), maar wel even toelichten welke lessen ik getrokken heb en hoe ik komend academiejaar één en ander zal aanpakken.</p><ol style="text-align: left;"><li><b>Opdrachten klein en atomair houden.</b><br />Een traditionele opdracht of project (die ook gequoteerd wordt) heeft vaak een grotere omvang. Studenten stellen de hoeveelheid werk (en de zin of onzin van dergelijke opdracht) vaak niet in vraag, want "er zijn punten mee te verdienen!" Als men een ungrading aanpak gebruikt (en de facto het optioneel laat om een opdracht in te dienen), moet je studenten kunnen aanmoedigen, of minstens niet ontmoedigen, om een opdracht aan te vatten. Dat betekent dat kleinere opdrachten, waarbij studenten een duidelijk eindpunt kunnen zien, beter zijn dan grotere projecten. Opdrachten die daarom op een enkele avond of maximaal een uurtje of een paar uurtjes kunnen afgerond worden verdienen de voorkeur.</li><li><b>Opdrachten na elke les beschikbaar maken</b><br />Aanvankelijk maakte ik opdrachten beschikbaar in grote blokken, maar het is beter na elk hoorcollege een opdracht beschikbaar te maken indien die reeds kan gemaakt worden door studenten. Dit geeft uiteraard een betere spreiding in de tijd, en kan studenten meer motiveren om een opdracht aan te vatten.</li><li><b>Aangeven van relevantie</b><br />Als docent moet je duidelijk aangeven wat de relevantie van een opdracht is m.b.t. het finale examen. Welke inzichten kan je verwerven? Welke vaardigheden? Bij welke onderdelen van de theorie sluit de opdracht aan? Wat zijn mogelijke examenvragen die aansluiten bij deze opdracht? Opnieuw heeft dit te maken met de motivatie van studenten om een opdracht aan te vatten.<br /></li><li><b>Complementariteit</b><br />Qua inhoud moeten opdrachten complementair zijn aan de andere leeractiviteiten van een vak. Het heeft weinig zin om studenten iets te laten maken dat sterk overlapt of redundant is met theorie uit het hoorcollege of oefeningen uit oefenzittingen. "More of the same" is geen goede aanpak. Opdrachten moeten bij voorkeur een aha!-moment bevatten, iets wat een student kan opsteken en dat *niet* wordt afgedekt door theorie of andere activiteiten die men reeds uitgevoerd heeft.</li><li><b>Niet wakker liggen van deelnamepercentage</b><br />We moeten er niet flauw over doen: als iets niet gequoteerd wordt, zullen (veel) minder studenten een opdracht ook maken. Echter, ik zie het niet als mijn taak om studenten telkens te motiveren om iets te verrichten. Studenten zijn volwassen mensen en zelf verantwoordelijk voor hun leerproces, en een goed student geeft elk vak de nodige aandacht. Uiteindelijk verplichten we studenten ook niet om naar lessen of oefenzittingen te komen, waarom zou ik hen dan verplichten om opdrachten uit te voeren? Hier is wel een belangrijke randvoorwaarde, namelijk dat de doelstellingen van een vak dan wel volledig kunnen afgedekt worden via een finaal examen.</li></ol><div data-extension-version="1.0.4" id="ConnectiveDocSignExtentionInstalled"></div>Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-71278802354333657852023-08-17T12:23:00.000+02:002023-08-17T12:23:10.473+02:00Feedback ipv Quotering (11)<p>Het afgelopen semester van academiejaar 2022-2023 was het tweede jaar dat ik voor een vak dat nominaal in 1ste bachelor informatica gegeven wordt ("Gegevensstructuren & Algoritmen") mijn "ungrading" aanpak voor opdrachten (milestones) gedurende het jaar gebruikt heb. Op basis van ervaring opgedaan bij vorige vakken was ik uiteraard benieuwd naar het effect, ook al omdat ik een aantal bijsturingen had doorgevoerd in de praktische aanpak.</p><p>Misschien nog even kort de effecten op slaagpercentages bij vorige vakken:</p><ul style="text-align: left;"><li>Gegevensstructuren en Algoritmen, 2021-2022</li><ul><li>Studenten die GEEN milestones hebben ingediend: slaagpercentage 60.19%; gemiddelde 10.06/20</li><li>Studenten die minstens 1 milestone ingediend: slaagpercentage 86.67%; gemiddelde 13.80 / 20</li></ul><li>Toepassingen van Meetkunde voor de Informatica, 3de bach Informatica 2022-2023</li><ul><li>Studenten die GEEN milestones hebben ingediend: slaagpercentage 75%; gemiddelde 11.96 / 20</li><li>Studenten die minstens 1 milestone ingediend: slaagpercentage 100%; gemiddelde 14.60 /20</li></ul><li>Ontwerp van Algoritmen, 1ste Master Computerwetenschappen 2022-2023</li><ul><li>Studenten die GEEN milestones hebben ingediend: slaagpercentage 71.43%; gemiddelde 11.66/20</li><li>Studenten die minstens 1 milestone ingediend: slaagpercentage 88.24%; gemiddelde 12.88 / 20 </li></ul></ul><p>Algemeen kon ik stellen dat er significant verschil was in de bachelorvakken tussen studenten die wel de milestones deels hadden ingediend (en daar dus individuele feedback op ontvingen) vs studenten die dat niet gedaan hadden.</p><p>Voor het afgelopen semester zijn de cijfers als volgt:</p><ul><li>Gegevensstructuren en Algoritmen, 2022-2023</li><ul><li>Studenten die GEEN milestones hebben ingediend: slaagpercentage 33.66%; gemiddelde 7.60 / 20 (opmerking: slaagpercentage zonder telling van blanco ingediende examens 38.6%)<br /></li><li>Studenten die minstens 1 milestone ingediend: slaagpercentage 64.58%; gemiddelde 11.13 / 20 (opmerking: slaagpercentage zonder telling van blanco ingediende examens 66.0%)</li></ul></ul><p>De verschillen tussen beide groepen blijven dus zeker groot, ruweg een verschil van 3.5 punt op 20 en slaagpercentage verschil > 25%, gelijkaardige trend als vorig jaar voor hetzelfde vak.</p><p>Wat wel opvalt is het globaal lagere slaagcijfer, en de globaal lagere gemiddelde score. Of dit iets te maken heeft met de ungrading aanpak is een andere discussie, maar ik vermoed het niet. Andere vakken van collega's voor dezelfde studentengroep geven eveneens een lager slaagcijfer in vergelijking met vorig academiejaar.<br /></p><p></p><div data-extension-version="1.0.4" id="ConnectiveDocSignExtentionInstalled"></div>Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-2425398615854608602023-05-31T09:41:00.001+02:002023-05-31T09:53:35.356+02:00Hoger Onderwijs, post-corona (2) <p><a href="https://phildutre.blogspot.com/2022/12/hoger-onderwijs-post-corona.html">Eerder schreef ik reeds over hoe ons hoger onderwijs aan het evolueren</a> is post-corona, met de (groeiende) invloed van online onderwijsvormen. Nu het academiejaar (toch qua contactmomenten) weer is afgelopen, leek het me nuttig mijn ervaringen van het voorbije jaar kort op te lijsten. </p><p>In de bovenvermelde blogpost had ik het voornamelijk over de lage opkomst in de hoorcolleges, ondermeer door het ter beschikking stellen van lesopnames. Dat was alleszins mijn ervaring in het 1ste semester. De opkomst was weliswaar sterk vak-afhankelijk, maar studenten staken in een (anonieme) informele evaluatie niet onder stoelen of banken dat lesopnames een "gamechanger" waren. Voor een vak dat ik doceerde in 1ste master (en waar de fysieke opkomst zeer laag was), kwamen volgende opmerkingen van studenten naar voor op de vraag waarom de lessen amper werden bijgewoond (selectie):</p><ul style="text-align: left;"><li><i>Op en af gaan naar Heverlee kost extra tijd en moeite. Er is al zo'n
grote lading werk (exclusief een examengerichte aanpak) dat die extra
tijd heel aangenaam is. Bovendien kan je de opname pauzeren, waardoor
er minder nood is aan de les later herhalen + meer flexibiliteit. Wel
goede lessen =) </i></li><li><i>Zeer goede lessen, helaas waren er veel groepswerken en deadlines die
tegelijk vielen en was het soms onmogelijk om momenten te vinden om
daarvoor samen te zitten zonder lessen te skippen. (en hoge werkdruk dus
soms handig om met de uren te kunnen schuiven). </i></li><li><i>De opkomst is laag bij alle lessen. Sinds corona hebben veel studenten
beseft dat het makkelijker is leerstof op zichzelf te verwerken en
opnames te kijken indien nodig. Er waren ook zó veel tijdrovende
projecten dat ik te veel moest brossen, want eigenlijk was deze les wel
aangenaam en nuttig. </i></li><li><i>Tijdswinst: Doordat ik 20 minuten heen en terug zou moeten fietsen van
de campus en de opnames op maal 1.25 perfect volgbaar zijn win ik een
aanzienlijke hoeveelheid tijd als ik ze gewoon op kot kijk. </i></li></ul><p>In zekere zin zijn deze antwoorden zelfs begrijpbaar. De contactmomenten worden niet ervaren alsof het live bijwonen een meerwaarde vormt, of toch niet in die mate dat het opweegt tegen andere ongemakken zoals het zich verplaatsen naar de campus. Ik kan dat als docent jammer vinden - zeker omdat ik veel moeite steek in het goed voorbereiden en interactief maken van lessen (<a href="https://www.linkedin.com/posts/philip-dutr%C3%A9-2a8407_kuleuven-informatica-activity-7062800104809775105-_yDr?utm_source=share&utm_medium=member_desktop">en ook wel regelmatig gouden krijtes allerhande win vanwege de studenten :-)</a>) - maar goed, <i>the proof of the pudding is in the eating</i>.<br /></p><p>Docenten kunnen hier dan op verschillende manieren mee om gaan. Ofwel kan je eerder een dwingend systeem opzetten door bijvoorbeeld de beschikbaarheid van lesopnames te beperken in de tijd, ofwel kan je actiever gaan nadenken over de rol en functie van hoorcolleges en op welke manier we die contactmomenten meer optimaal kunnen gebruiken. Dat laatste heeft alleszins mijn voorkeur. </p><p>Eén van de werkvormen die dan vaak naar worden geschoven is dat van <i>flipped classroom</i>. Grosso modo houdt dit in dat je studenten vóór het contactmoment de opdracht geeft om een opname te bekijken, een stuk tekst te lezen, een probleem tot nadenken geeft ... en dat het contactmoment dan dient om hier verder dieper in te gaan. De meerwaarde is dan dat je inhoudelijk meer kan bieden, en er meer tweerichtingsverkeer is tijdens het contactmoment zelf. Dat is de theorie.</p><p>In praktijk vraagt dergelijke aanpak natuurlijk wel een ander type inspanning, zowel van docent als student. Als docent moet je anders gaan nadenken over hoe je bepaalde inhoud wil aanbrengen. Van studenten wordt verwacht dat men op voorhand het materiaal doorneemt, anders heeft het hele opzet natuurlijk geen zin. En vooral bij dat laatste loopt het soms wel mis. Vanuit diverse onderwijscommissies (aan mijn universiteit verantwoordelijk voor een opleiding) waar ik in zetel, hoor ik van studenten dat <i>flipped classroom</i> soms wel is doorgeslagen. Docenten stellen een video ter beschikking die langer duurt dan het contact moment zelf. Tja ... zoiets werkt natuurlijk niet, vooral omdat je een onevenredig groot deel beslag legt op de tijd van de student.</p><p>In een mastervak dit afgelopen tweede semester van het academiejaar heb ik daarom bewust geëxperimenteerd met korte videoclips in de <i>flipped classroom</i> werkvorm, variërende van 10 tot pakweg 25 minuten. Telkens trachtte ik een probleem te situeren, wat diverse oplossingen zouden kunnen zijn, met telkens de vraag aan studenten om er op voorhand concreet over na te denken en hun zienswijze mee te brengen naar het hoorcollege. Dat gebruikte ik dan als startpunt van de discussie in een eerste helft van de les, om dan in de tweede helft geavanceerde inhoud te behandelen die hierop verderging. De videoclip in kwestie nam ik zelf enkele dagen op voorhand op, in een informele stijl, vaak met wat snelle handgeschreven slides (dus zeker geen afgeborsteld filmpje), en ik vermoed dat dat wel hielp om studenten in de juiste mindset te krijgen. Alleszins beter dan studenten een lesopname van 2 uur voor te schotelen of een tekst van 20 pagina's te laten doorworstelen.<br /></p><p>Enfin, zoals ik zei, <i>the proof of the pudding is in the eating</i>. Binnenkort examens, dus ik zal wel merken wat de leereffecten zijn ...<br /></p><div data-extension-version="1.0.4" id="ConnectiveDocSignExtentionInstalled"></div>Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-42412133683464170932023-05-24T10:04:00.001+02:002023-05-24T10:04:07.572+02:00Feedback ipv Quotering (10)<p><a href="https://phildutre.blogspot.com/search/label/Feedback">Mijn aanpak om gedurende het semester geen quoteringen meer toe te kennen aan opdrachten</a>, maar volledig in te zetten op feedback, lopen verder. Binnenkort geef ik een presentatie op de Onderwijsdag van de Faculteit Wetenschappen, om de laatste ervaringen toe te lichten (intern KU Leuven event).</p><p>Afgelopen semester heb ik mijn aanpak toegepast in het vak Gegegevensstructuren en Algoritmen, en dit voor de 2de maal. Een volledige analyse volgt als de examens achter de rug zijn, maar ondertussen enkele cijfers.</p><p>Onderstaand overzicht geeft weer hoeveel studenten een specifieke milestone hebben ingediend. Volgens TOLEDO (KU Leuven e-platform) zijn er 209 studenten ingeschreven voor dit vak.</p><p>
</p><table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" style="border-collapse: collapse; mso-yfti-tbllook: 1536; width: 672px;">
<colgroup><col style="mso-width-source: userset; width: 63pt;" width="84"></col>
<col style="mso-width-source: userset; width: 84pt;" width="112"></col>
<col style="mso-width-source: userset; width: 357pt;" width="476"></col>
</colgroup><tbody><tr height="20" style="height: 15.28pt; mso-height-source: userset;">
<td class="oa1" height="20" style="height: 15.28pt; text-align: center; width: 63pt;" width="84">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; font-weight: bold; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">Milestone</span></p>
</td>
<td class="oa1" style="text-align: center; width: 84pt;" width="112">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; font-weight: bold; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">Indieningen</span></p>
</td>
<td class="oa1" style="text-align: center; width: 357pt;" width="476">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; font-weight: bold; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">Opmerkingen</span></p>
</td>
</tr>
<tr height="21" style="height: 16.0pt; mso-height-source: userset;">
<td class="oa1" height="21" style="height: 16pt; text-align: center; width: 63pt;" width="84">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">1.1</span></p>
</td>
<td class="oa2" style="text-align: center; width: 84pt;" width="112">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">53</span></p>
</td>
<td class="oa1" style="text-align: center; width: 357pt;" width="476">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Calibri; font-size: 11.0pt; font-style: normal; font-weight: normal; language: en-US; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-type: solid;">Basis – </span><span style="color: black; font-family: Calibri; font-size: 11.0pt; font-style: normal; font-weight: normal; language: en-US; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-type: solid;">opstart</span></p>
</td>
</tr>
<tr height="21" style="height: 16.0pt; mso-height-source: userset;">
<td class="oa1" height="21" style="height: 16pt; text-align: center; width: 63pt;" width="84">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">1.2</span></p>
</td>
<td class="oa2" style="text-align: center; width: 84pt;" width="112">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">40</span></p>
</td>
<td class="oa1" style="text-align: center; width: 357pt;" width="476">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Calibri; font-size: 11.0pt; font-style: normal; font-weight: normal; language: en-US; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-type: solid;">Basis</span></p>
</td>
</tr>
<tr height="21" style="height: 16.0pt; mso-height-source: userset;">
<td class="oa1" height="21" style="height: 16pt; text-align: center; width: 63pt;" width="84">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">1.3</span></p>
</td>
<td class="oa2" style="text-align: center; width: 84pt;" width="112">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">29</span></p>
</td>
<td class="oa1" style="text-align: center; width: 357pt;" width="476">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Calibri; font-size: 11.0pt; font-style: normal; font-weight: normal; language: en-US; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-type: solid;">Basis</span></p>
</td>
</tr>
<tr height="21" style="height: 16.0pt; mso-height-source: userset;">
<td class="oa1" height="21" style="height: 16pt; text-align: center; width: 63pt;" width="84">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">1.4</span></p>
</td>
<td class="oa2" style="text-align: center; width: 84pt;" width="112">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">25</span></p>
</td>
<td class="oa1" style="text-align: center; width: 357pt;" width="476">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Calibri; font-size: 11.0pt; font-style: normal; font-weight: normal; language: en-US; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-type: solid;">Basis</span></p>
</td>
</tr>
<tr height="21" style="height: 16.0pt; mso-height-source: userset;">
<td class="oa1" height="21" style="height: 16pt; text-align: center; width: 63pt;" width="84">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">1.5</span></p>
</td>
<td class="oa2" style="text-align: center; width: 84pt;" width="112">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">16</span></p>
</td>
<td class="oa1" style="text-align: center; width: 357pt;" width="476">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Calibri; font-size: 11.0pt; font-style: normal; font-weight: normal; language: en-US; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-type: solid;">Samenbrengen</span><span style="color: black; font-family: Calibri; font-size: 11.0pt; font-style: normal; font-weight: normal; language: en-US; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-type: solid;"> van 1.1 1.2 1.3 </span><span style="color: black; font-family: Calibri; font-size: 11.0pt; font-style: normal; font-weight: normal; language: en-US; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-type: solid;">en</span><span style="color: black; font-family: Calibri; font-size: 11.0pt; font-style: normal; font-weight: normal; language: en-US; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-type: solid;"> 1.4</span></p>
</td>
</tr>
<tr height="21" style="height: 16.0pt; mso-height-source: userset;">
<td class="oa1" height="21" style="height: 16pt; text-align: center; width: 63pt;" width="84">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">1.6</span></p>
</td>
<td class="oa2" style="text-align: center; width: 84pt;" width="112">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">4</span></p>
</td>
<td class="oa1" style="text-align: center; width: 357pt;" width="476">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Calibri; font-size: 11.0pt; font-style: normal; font-weight: normal; language: en-US; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-type: solid;">Optioneel</span></p>
</td>
</tr>
<tr height="21" style="height: 16.0pt; mso-height-source: userset;">
<td class="oa1" height="21" style="height: 16pt; text-align: center; width: 63pt;" width="84">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">1.7</span></p>
</td>
<td class="oa2" style="text-align: center; width: 84pt;" width="112">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">3</span></p>
</td>
<td class="oa1" style="text-align: center; width: 357pt;" width="476">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Calibri; font-size: 11.0pt; font-style: normal; font-weight: normal; language: en-US; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-type: solid;">Optioneel</span></p>
</td>
</tr>
<tr height="21" style="height: 16.0pt; mso-height-source: userset;">
<td class="oa1" height="21" style="height: 16pt; text-align: center; width: 63pt;" width="84">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">1.8</span></p>
</td>
<td class="oa2" style="text-align: center; width: 84pt;" width="112">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">1</span></p>
</td>
<td class="oa1" style="text-align: center; width: 357pt;" width="476">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Calibri; font-size: 11.0pt; font-style: normal; font-weight: normal; language: en-US; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-type: solid;">Optioneel</span></p>
</td>
</tr>
<tr height="21" style="height: 16.0pt; mso-height-source: userset;">
<td class="oa3" height="21" style="height: 16pt; text-align: center; width: 63pt;" width="84">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">2.1</span></p>
</td>
<td class="oa4" style="text-align: center; width: 84pt;" width="112">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">16</span></p>
</td>
<td class="oa3" style="text-align: center; width: 357pt;" width="476">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Calibri; font-size: 11.0pt; font-style: normal; font-weight: normal; language: en-US; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-type: solid;">Alternatieven</span><span style="color: black; font-family: Calibri; font-size: 11.0pt; font-style: normal; font-weight: normal; language: en-US; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-type: solid;">: 2.1A of 2.1B</span></p>
</td>
</tr>
<tr height="21" style="height: 16.0pt; mso-height-source: userset;">
<td class="oa3" height="21" style="height: 16pt; text-align: center; width: 63pt;" width="84">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">2.1A</span></p>
</td>
<td class="oa4" style="text-align: center; width: 84pt;" width="112">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">11</span></p>
</td>
<td class="oa3" style="text-align: center; width: 357pt;" width="476">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"></p>
<br /></td>
</tr>
<tr height="21" style="height: 16.0pt; mso-height-source: userset;">
<td class="oa3" height="21" style="height: 16pt; text-align: center; width: 63pt;" width="84">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">2.1B</span></p>
</td>
<td class="oa4" style="text-align: center; width: 84pt;" width="112">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">2</span></p>
</td>
<td class="oa3" style="text-align: center; width: 357pt;" width="476">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"></p>
<br /></td>
</tr>
<tr height="21" style="height: 16.0pt; mso-height-source: userset;">
<td class="oa3" height="21" style="height: 16pt; text-align: center; width: 63pt;" width="84">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">2.2</span></p>
</td>
<td class="oa4" style="text-align: center; width: 84pt;" width="112">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">9</span></p>
</td>
<td class="oa3" style="text-align: center; width: 357pt;" width="476">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"></p>
<br /></td>
</tr>
<tr height="21" style="height: 16.0pt; mso-height-source: userset;">
<td class="oa3" height="21" style="height: 16pt; text-align: center; width: 63pt;" width="84">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">2.3</span></p>
</td>
<td class="oa4" style="text-align: center; width: 84pt;" width="112">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">6</span></p>
</td>
<td class="oa3" style="text-align: center; width: 357pt;" width="476">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Calibri; font-size: 11.0pt; font-style: normal; font-weight: normal; language: en-US; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-type: solid;">Alternatief</span><span style="color: black; font-family: Calibri; font-size: 11.0pt; font-style: normal; font-weight: normal; language: en-US; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-type: solid;">: 2.3A</span></p>
</td>
</tr>
<tr height="21" style="height: 16.0pt; mso-height-source: userset;">
<td class="oa3" height="21" style="height: 16pt; text-align: center; width: 63pt;" width="84">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">2.3A</span></p>
</td>
<td class="oa4" style="text-align: center; width: 84pt;" width="112">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">5</span></p>
</td>
<td class="oa3" style="text-align: center; width: 357pt;" width="476">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"></p>
<br /></td>
</tr>
<tr height="21" style="height: 16.0pt; mso-height-source: userset;">
<td class="oa1" height="21" style="height: 16pt; text-align: center; width: 63pt;" width="84">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">3.1</span></p>
</td>
<td class="oa2" style="text-align: center; width: 84pt;" width="112">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">5</span></p>
</td>
<td class="oa1" style="text-align: center; width: 357pt;" width="476">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"></p>
<br /></td>
</tr>
<tr height="21" style="height: 16.0pt; mso-height-source: userset;">
<td class="oa1" height="21" style="height: 16pt; text-align: center; width: 63pt;" width="84">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">3.2</span></p>
</td>
<td class="oa2" style="text-align: center; width: 84pt;" width="112">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">8</span></p>
</td>
<td class="oa1" style="text-align: center; width: 357pt;" width="476">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Calibri; font-size: 11.0pt; font-style: normal; font-weight: normal; language: en-US; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-type: solid;">Alternatieven</span><span style="color: black; font-family: Calibri; font-size: 11.0pt; font-style: normal; font-weight: normal; language: en-US; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-type: solid;">: 3.3 3.4 3.5 of 3.6</span></p>
</td>
</tr>
<tr height="21" style="height: 16.0pt; mso-height-source: userset;">
<td class="oa1" height="21" style="height: 16pt; text-align: center; width: 63pt;" width="84">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">3.3</span></p>
</td>
<td class="oa2" style="text-align: center; width: 84pt;" width="112">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">2</span></p>
</td>
<td class="oa1" style="text-align: center; width: 357pt;" width="476">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"></p>
<br /></td>
</tr>
<tr height="21" style="height: 16.0pt; mso-height-source: userset;">
<td class="oa1" height="21" style="height: 16pt; text-align: center; width: 63pt;" width="84">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">3.4</span></p>
</td>
<td class="oa2" style="text-align: center; width: 84pt;" width="112">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">0</span></p>
</td>
<td class="oa1" style="text-align: center; width: 357pt;" width="476">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"></p>
<br /></td>
</tr>
<tr height="21" style="height: 16.0pt; mso-height-source: userset;">
<td class="oa1" height="21" style="height: 16pt; text-align: center; width: 63pt;" width="84">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">3.5</span></p>
</td>
<td class="oa2" style="text-align: center; width: 84pt;" width="112">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">0</span></p>
</td>
<td class="oa1" style="text-align: center; width: 357pt;" width="476">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"></p>
<br /></td>
</tr>
<tr height="21" style="height: 16.0pt; mso-height-source: userset;">
<td class="oa1" height="21" style="height: 16pt; text-align: center; width: 63pt;" width="84">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">3.6</span></p>
</td>
<td class="oa2" style="text-align: center; width: 84pt;" width="112">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"><span style="color: black; font-family: Corbel; font-size: 11.0pt; language: en-US; mso-ascii-font-family: Corbel; mso-color-index: 13; mso-font-kerning: 12.0pt; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: black; mso-style-textfill-fill-themecolor: dark1; mso-style-textfill-type: solid;">0</span></p>
</td>
<td class="oa1" style="text-align: center; width: 357pt;" width="476">
<p style="direction: ltr; margin-bottom: 0pt; margin-left: 0in; margin-top: 0pt; unicode-bidi: embed; vertical-align: bottom; word-break: normal;"></p>
<br /></td>
</tr>
</tbody></table>
<p>Zoals je kan zien neemt het aantal inzendingen per milestone snel af naarmate het semester vordert. In vergelijking met de vorige iteraties, heb ik nu meer aandacht besteed aan de uitleg per milestone, wat een student kan leren, hoeveel en welke milestones men best maakt, e.d. Maar ik vrees dat de realiteit blijft dat studenten nu éénmaal hun tijd spenderen aan die activiteiten die wél quoteringen opleveren. Ik begrijp dat ook, maar in zekere zin vind ik het niet mijn verantwoordelijkheid om te beslissen hoe een student zijn of haar tijd gebruikt, zolang ik maar duidelijk kader wat ik verwacht dat een student voor mijn vak(ken) doet, en welke keuzes daarin kunnen gemaakt worden.</p><p>Ter informatie: elke groep milestones (1.1 t.e.m 1.8 is één groep, 2.1 t.e.m 2.3 is een tweede groep, en 3.1 t.e.m. 3.6 vormt een derde groep) werd begroot op ongeveer 10 uur werk voor de student (exclusief het bekijken van de theorie nodig om de milestone tot een goed einde te brengen). <br /></p><p>Een tweede grafiek laat zien hoeveel studenten hoeveel milestones hebben ingediend:</p><p><img alt="" src="" /></p><p>13 studenten hebben dus exact 1 enkele milestone ingediend, 8 studenten hebben exact 2 milestones ingediend, ... en een enkeling heeft 14 (van mogelijk 20) milestones ingediend. 53 studenten (cumulatief aantal) hebben dus minstens 1 milestone ingediend.</p><p>Waar ik natuurlijk wel op hoop (en eigenlijk vrij zeker van ben) is dat studenten die milestones hebben ingediend (en dus feedback hebben ontvangen), het beter zullen doen op het examen.<br /></p><div data-extension-version="1.0.4" id="ConnectiveDocSignExtentionInstalled"></div>Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-43908936154101010682023-03-13T18:10:00.001+01:002023-03-13T18:10:10.763+01:00Feedback in plaats van Quotering (9)<p>In het kader van mijn lopende aanpak, om gequoteerde opdrachten te
vervangen door louter feedback-gerichte opdrachten, heb ik op 27
februari 2023 een presentatie gegeven (intern KULeuven).</p><p>Wegens technische problemen was er geen opname mogelijk, maar ik heb nadien de presentatie zelf opnieuw ingesproken.</p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" class="BLOG_video_class" height="401" src="https://www.youtube.com/embed/k4cPOc2I55Y" width="482" youtube-src-id="k4cPOc2I55Y"></iframe></div><br /> <p></p><div data-extension-version="1.0.4" id="ConnectiveDocSignExtentionInstalled"></div>Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-8981133457962520032023-02-11T11:55:00.002+01:002023-02-13T10:08:27.906+01:00Feedback in plaats van Quotering (8)<p>Eerder rapporteerde ik al over mijn ervaringen met summative evaluatie (het geven van punten) te vervangen door louter formatieve evaluatie (louter geven van feedback) voor opdrachten gedurende het semester.</p><p>Gedurende 2021-2022 paste ik dit toe bij een groot 1ste-bachelorvak. Het afgelopen semester heb ik hetzelfde geprobeerd bij een 3de-bachelorvak en een vak in het 1ste masterjaar.</p><p>De verschillen tussen studentengroepen (zie die wel opdrachten hebben ingediend, en zij die dat niet gedaan hebben), wat betreft gemiddelde quotering op 20 voor het finale examen, alsook het slaagpercentage, zijn hieronder opgelijst:</p><ul style="text-align: left;"><li>Gegevensstructuren en Algoritmen, 2021-2022</li><ul><li>Studenten die GEEN milestones hebben ingediend: slaagpercentage 60.19%; gemiddelde 10.06/20</li><li>Studenten die minstens 1 milestone ingediend: slaagpercentage 86.67%; gemiddelde 13.80 / 20</li></ul><li>Toepassingen van Meetkunde voor de Informatica, 3de bach Informatica 2022-2023</li><ul><li>Studenten die GEEN milestones hebben ingediend: slaagpercentage 75%; gemiddelde 11.96 / 20</li><li>Studenten die minstens 1 milestone ingediend: slaagpercentage 100%; gemiddelde 14.60 /20</li></ul><li>Ontwerp van Algoritmen, 1ste Master Computerwetenschappen 2022-2023</li><ul><li>Studenten die GEEN milestones hebben ingediend: slaagpercentage 71.43%; gemiddelde 11.66/20</li><li>Studenten die minstens 1 milestone ingediend: slaagpercentage 88.24%; gemiddelde 12.88 / 20</li></ul></ul><p>Er is dus wel degelijk een positieve correlatie tussen het maken van de milestones enerzijds en de score behaald op het vak anderzijds. Het effect is kleiner voor een mastervak.</p><p>Binnenkort geef ik meer uitleg bij mijn ervaringen op een <a href="https://set.kuleuven.be/hapjeonderwijs">Hapje Onderwijs</a> (event intern KU Leuven), maar zal nadien hier ook wel mijn presentatie en eventueel interessante discussiepunten delen.<br /></p><div data-extension-version="1.0.4" id="ConnectiveDocSignExtentionInstalled"></div>Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-61342119363913301122023-02-07T16:22:00.008+01:002023-02-07T16:22:55.908+01:00Examens en feedback<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://substackcdn.com/image/fetch/f_auto,q_auto:good,fl_progressive:steep/https%3A%2F%2Fbucketeer-e05bbc84-baa3-437e-9518-adb32be77984.s3.amazonaws.com%2Fpublic%2Fimages%2F7d950f7a-410a-43f1-bc94-0ec603d901a1_420x320.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="320" data-original-width="420" height="244" src="https://substackcdn.com/image/fetch/f_auto,q_auto:good,fl_progressive:steep/https%3A%2F%2Fbucketeer-e05bbc84-baa3-437e-9518-adb32be77984.s3.amazonaws.com%2Fpublic%2Fimages%2F7d950f7a-410a-43f1-bc94-0ec603d901a1_420x320.png" width="320" /></a></div> <p></p><p>De examenperiode is weer afgelopen, eerstdaags vernemen studenten hun quoteringen, en dan begint onvermijdelijk de "feedback"-periode.</p><p>Feedback geven op examens is ondertussen ingeburgerd geraakt. De tijd dat je enkel een cijfer kreeg, maar amper te weten kon komen waarom je een minder dan verwacht (of hoger dan verwacht :-)) cijfer had, ligt reeds lang achter ons.</p><p>Het <a href="https://www.kuleuven.be/onderwijs/oer/2022/">Onderwijs- en Examenreglement van de KU Leuven</a> zegt het volgende:</p><div class="ExternalClassFC3F5093659049C890ED72F66BA0F5C8"><blockquote><i>De studenten krijgen tijdens de eerste zeven kalenderdagen na de dag van bekendmaking van de resultaten de mogelijkheid tot feedback. De feedback omvat een individuele en/of een collectieve nabespreking van het examen en een inzage van hun schriftelijke examen. Ten laatste op het feedbackmoment krijgen studenten ook inzage in de resultaten van permanente en partiële evaluatie (cfr. art. 40). Een individuele nabespreking betreft een gesprek tussen examinator en student over een individueel afgelegd examen.<br /><br />De feedbackregeling wordt ten minste een week voor het einde van de examenperiode aan de studenten bekendgemaakt.<br /><br />Studenten kunnen zich bij de nabespreking laten vergezellen door een persoon naar keuze, die als waarnemer optreedt. Indien de waarnemer een student is die in datzelfde academiejaar ingeschreven was voor het opleidingsonderdeel, moet de waarnemer voor het opleidingsonderdeel geslaagd zijn.<br /><br />Studenten kunnen problemen met en klachten over de feedbackregeling melden bij de examenombuds, die zal bemiddelen om een passende oplossing te zoeken. </i></blockquote></div><p></p><p>Doorheen de jaren ben ik zelf geconvergeerd naar een werkwijze die de tijd voor mezelf binnen de perken houdt, maar die tevens maximaal inzet op het leerproces voor de studenten. In een wat verder verleden organiseerde ik individuele feedback. Als je een kwartier per student rekent, dan loopt dat aardig op voor een studentengroep die enkele honderden studenten telt. Daarom ben ik meer en meer overgeschakeld op collectieve feedback, en voornamelijk online zodat ik zelf de tijdsbesteding beter in de hand heb, maar ook dat studenten geen tig afspraken moeten maken bij diverse professoren.</p><p>Mijn werkwijze is als volgt:</p><ol style="text-align: left;"><li>Na het quoteren van alle examens plaats ik een feedback document over het examen op het leerplatform (bij KU Leuven is dat TOLEDO). Per vraag geef ik weer wat goede elementen in een antwoord waren, wat veel gemaakte fouten zijn, e.d. De ervaring leert dat dit voor vele studenten volstaat. Men is immers voornamelijk geïnteresseerd in het antwoord op de vragen, niet zozeer in een individuele bespreking daarvan. Die feedbackdocumenten blijven gewoon staan voor de volgende jaren ook (ik plaats alle examens van vorige jaren steeds beschikbaar).<br /></li><li>Ik kondig eveneens aan dat men steeds een mailtje mag sturen voor verdere individuele toelichting. Ik antwoord per email, met per vraag een meer individuele bespreking op basis van het individuele examen. Tevens licht ik toe waar de studenten voornamelijk punten "verloren" of "gewonnen" heeft, zonder in detail op de verbetersleutel per puntje in te gaan. Dit laatste doe ik nooit, de exacte kwantitatieve verbetersleutel is voor mijn eigen gebruik, de kwalitatieve verbetersleutel mogen studenten uiteraad wel weten.</li><li>Tevens zeg ik aan dat studenten dat "indien men nog steeds een discrepantie ziet tussen de eigen geleverde studie-inspanningen, en het behaalde resultaat", een individuele afpraak voor verdere toelichting steeds mogelijk is. Per semester zie ik zo een handvol studenten. Dit zijn vaak studenten met onderliggende vragen inzake studietraject, studiemethode, studiekeuze ... of eventueel een speciale situatie, waar het dan wel aangewezen is dat je er meer tijd kan aan besteden. Vaak gaat dit dan niet over het specifieke vak zelf, maar wel over de studie in de breedte. Het loont de moeite om voor dergelijke studenten dan wat meer tijd uit te trekken, dan aan studenten die louter interesse hebben in de antwoorden an sich.</li></ol><p>Die werkwijze loopt al sinds enige jaren goed, en ik heb de indruk dat studenten dergelijke manier van werken ook wel weten te appreciëren.</p><p>Toch een voorlaatste puntje: vaak hanteert men bij het geven van feedback de frase "het inkijken van het examen". Persoonlijk vind ik dat misleidend, omdat de schriftelijke examens enkel maar een neerslag zijn van wat de student heeft opgeschreven. Ik verbeter immers geen examens, ik quoteer ze wel. Er is een verschil ;-) Dus het inkijken van een examenkopie (waar enkel de antwoorden van de student op te elzen zijn) is waardeloos als er geen goed feedbackproces aan gekoppeld is, en eigenlijk is dat feedbackproces de voornaamste component. De "inkijk van het examen" is een ongelukkige beschrijving van het feedbackproces. </p><p>En een allerlaatste puntje: feedback op examens moet wat mij betreft ook los gezien worden van eventuele beroepsprocedures die studenten aanspannen. Een beroepsprocedure kan steeds opgestart worden door een student als men zich miskend voelt in zijn rechten. Die procedure bestaat, en wordt inderdaad vaak opgestart als een student meent dat er een flagrante schendig geweest is en men daardoor minder punten kreeg dan waar men recht op heeft. Maar met de specifieke inhoud van het examen heeft dat meestal weinig te maken.<br /></p><div data-extension-version="1.0.4" id="ConnectiveDocSignExtentionInstalled"></div>Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-52536790057811659302022-12-20T11:22:00.002+01:002022-12-20T11:22:26.125+01:00Hoger onderwijs, post-corona<p>We zitten toch al even in het post-corona tijdperk, of toch wat betreft de manier waarop we ons hoger onderwijs organiseren: studenten mogen terug voluit naar de campus komen, alle contactmomenten kunnen fysisch doorgaan.</p><p>Er dient zich nu echter een nieuw probleem aan, en dat is welke werkvormen we nu best gebruiken, gegeven de corona-ervaringen? Op dit ogenblik lijkt het wel alsof we aan het convergeren naar een soort gemakkelijkheidsrustpunt: door het beschikbaar stellen van lesopnames is er een flink deel van de studenten dat niet meer de moeite neemt om nog naar de campus te komen. Hoorcolleges worden slechts door een kleine fractie van de studenten nog bijgewoond. Interactie staat op een laag pitje. Het lijkt wel alsof we in een dissociatie beland zijn: we geven les alsof er veel volk naar de lessen komt, maar eigenlijk komt er amper iemand, en iedereen bekijkt alles wel nadien in de opname. Dat model is niet langer houdbaar. Het is gewoon slecht gebruik van onze onderwijsmiddelen.</p><p>Uiteraard ken ik alle argumenten pro en contra lesopnames (de voorbije 2 jaar ging het in discussies over onderwijs amper over iets anders). Lesopnames zijn goed als back-up, als studenten bijvoorbeeld ziek vallen, door een omstandigheid niet aanwezig kunnen zijn, nadien de leerstof nog eens willen bekijken. Anderzijds hebben lesopnames ook nadelen: het wordt moeilijker en moeilijker om studenten significant te bereiken, interactie tijdens contactmomenten heeft kritische massa nodig die er niet meer is, klassieke lessen zijn bedoeld voor grote groepen en missen deels hun doel of "werken niet" als die grote groep niet voor je in de zaal zit.</p><p>Een ander argument om de huidige malaise (want ja, ik noem het een malaise) te verklaren is dat lesopnames bekijken voldoende zijn om te slagen op het examen. Waarom zou je iets meer doen, als gewoon de slides bekijken (al dan niet in opgenomen vorm) voldoende zijn om een slaagcijfer te behalen? En in zekere zin begrijp ik dat argument zelfs. Alleen drijft het ons naar gemakzuchtig onderwijs, aan beide kanten. Voor de studenten betekent het gewoon voor je computer zitten en alles passief consumeren. Voor docenten betekent het opnames van enkele jaren terug hergebruiken en af en toe nog eens antwoorden op een emailtje. Maar dat kan toch niet de bedoeling zijn van hoger onderwijs? Als we daarop afstevenen, dan kunnen we er beter mee stoppen en iedereen zich laten inschrijven aan één of andere online univeristeit en micro-credentials laten behalen ;-)</p><p>Daarom heb ik besloten om nog meer dan vandaag voluit de kaart te trekken van de "blended"-onderwijs aanpak: studenten bekijken leerstof op voorhand (al dan niet via een opname), en de contactmomenten worden gebruikt om dieper in te gaan op de reeds bekeken leerstof, om te focussen op de moeilijke delen, verder te bouwen op de reeds opgedane kennis van studenten. De blended aanpak wordt op vrij veel plaatsen naar voor geschoven als het antwoord op de mix tussen onderwijs en technologie. Alleen vraagt het natuurlijk een significant inspanning om bestaande vakken blended te maken, maar ik ben alleszins wel overtuigd. Nu nog de studenten meekrijgen :-)<br /></p><div data-extension-version="1.0.4" id="ConnectiveDocSignExtentionInstalled"></div>Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-30167166868005238672022-10-21T11:07:00.002+02:002022-10-21T11:07:27.982+02:00Feedback in plaats van Quotering (7)<p>Eerder schreef ik reeds over mijn aanpak vorig academiejaar, om gequoteerde opdrachten in een vak in 1ste bachelor te vervangen door niet-gequoteerde opdrachten, maar wel individuele feedback.</p><p>Hier wat meer bevindingen, in de vorm van een slideset die ik ook gebruik om één en ander intern in de betrokken opleiding toe te lichten.</p><p>De titelslide ... <br /></p><p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh8c-y3BUvAZ8uL_cQmB3gvqRHvixeYY4DlSkkQbO4zEiFMFwL588LsvgxQZya9RdHcWfHdEWRuO0qxTS6xamfVBG9JQ7jBlPwIAXnLirfqFyFqbLYPgiXz_jj3261FVttnhCFOPM-dLc949UgzjzB_h2T59unQaGwI2Aq6-0rCK1BW_ClDQQ/s1280/Slide1.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh8c-y3BUvAZ8uL_cQmB3gvqRHvixeYY4DlSkkQbO4zEiFMFwL588LsvgxQZya9RdHcWfHdEWRuO0qxTS6xamfVBG9JQ7jBlPwIAXnLirfqFyFqbLYPgiXz_jj3261FVttnhCFOPM-dLc949UgzjzB_h2T59unQaGwI2Aq6-0rCK1BW_ClDQQ/s320/Slide1.JPG" width="320" /></a></div><p></p><p>De aanpak t.e.m. academiejaar 2020-2021 bestond erin om 3 gequoteerde opdrachten te geven, die meetelden voor 30% in de finale quotering. Hieronder zie je de deelnamepercentages relatief t.o.v. totaal aantal studenten ingeschreven voor het vak. Het is nominaal een 1ste bachelorvak in het 2de semester, dus steeds zijn er wel studenten ingeschreven die de facto niet meer studeren in het programma. <br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEic5K6-gE8xumuiF02u-f9Los9GuwOIr60-f_k7PoapA_qq6QLtxNJ_aSvPxFIrX9RJtQiqujgFgv7bbODVc56go08hm9Y5e5EWWzWl9_VpJVw_9LUtaUiHdxJomVwMg-K1ueZTcYgXrbuiz9XZK0TNvv94kBN7nF5tD3kAnk9k66vEYK9idQ/s1280/Slide2.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEic5K6-gE8xumuiF02u-f9Los9GuwOIr60-f_k7PoapA_qq6QLtxNJ_aSvPxFIrX9RJtQiqujgFgv7bbODVc56go08hm9Y5e5EWWzWl9_VpJVw_9LUtaUiHdxJomVwMg-K1ueZTcYgXrbuiz9XZK0TNvv94kBN7nF5tD3kAnk9k66vEYK9idQ/s320/Slide2.JPG" width="320" /></a></div><p></p><p>De correlatie tussen punten behaald op de opdrachten, en punten behaald op het examen. De finale score is een gewogen gemiddelde (70% examen, 30% opdrachten) van beide quoteringen.<br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiDTUtqs_PR9z4JlmFFxcTC_adnwGE_oLfXdlVE16uSOfPVYhr_CbClgyBS3jeiIEfkChLrvwzjkswTPimHNiAQrbvYe1LcLk41P-DVBEU1SBA6l1SEg2dQhSNLcqVh_ZNGzkrIDhHtUew2FpIcRSX8YzSc4J4krMtkVh9P0WTsFbrjlcQZ_Q/s1280/Slide3.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiDTUtqs_PR9z4JlmFFxcTC_adnwGE_oLfXdlVE16uSOfPVYhr_CbClgyBS3jeiIEfkChLrvwzjkswTPimHNiAQrbvYe1LcLk41P-DVBEU1SBA6l1SEg2dQhSNLcqVh_ZNGzkrIDhHtUew2FpIcRSX8YzSc4J4krMtkVh9P0WTsFbrjlcQZ_Q/s320/Slide3.JPG" width="320" /></a></div><p></p><p>Enkele vaststellingen (zie ook eerdere posts) die me deden besluiten om de opdrachten te herbekijken:<br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjSmtyxB7ZmK9snvorq6RxYJJYZkSNw3xgEwkSSM0NyrGg-ciSIQEIc8sh49TXGOKyGtW4FvF5vt57DnM3deXWRVbdoZi0wJsMfV7adb_0yEIqAl_DloiZ76rYbIiZKN0E1vO-7HgCw6xcUJy81mUS0wNBW0Q62EM2HAgcSFuhLbzCDTNLF8g/s1280/Slide4.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjSmtyxB7ZmK9snvorq6RxYJJYZkSNw3xgEwkSSM0NyrGg-ciSIQEIc8sh49TXGOKyGtW4FvF5vt57DnM3deXWRVbdoZi0wJsMfV7adb_0yEIqAl_DloiZ76rYbIiZKN0E1vO-7HgCw6xcUJy81mUS0wNBW0Q62EM2HAgcSFuhLbzCDTNLF8g/s320/Slide4.JPG" width="320" /></a></div><p></p><p>De nieuwe aanpak sinds 2021-2022:<br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgH32Xcxj6hgrAUQ7_tKlUti9jvy99wD2X5QJRW3OpCocmQ_kC1T7BecBU8C2HBisJvc4uc6Ezv5wOV3hwkR8mpKQeR4O2v-DGJJc6B8gRbD8Y8B7OrdR_G2j6NlJEeajRki2zUtGyEdKFBl70kLcUvUwPMTEaMOt1pWD1fKkG3wqRAsv6uIA/s1280/Slide5.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgH32Xcxj6hgrAUQ7_tKlUti9jvy99wD2X5QJRW3OpCocmQ_kC1T7BecBU8C2HBisJvc4uc6Ezv5wOV3hwkR8mpKQeR4O2v-DGJJc6B8gRbD8Y8B7OrdR_G2j6NlJEeajRki2zUtGyEdKFBl70kLcUvUwPMTEaMOt1pWD1fKkG3wqRAsv6uIA/s320/Slide5.JPG" width="320" /></a></div><p></p><p>Een idee van aanpak vertaalt zich natuurlijk in enkele praktische beslissingen (<a href="https://phildutre.blogspot.com/2022/03/feedback-in-plaats-van-quotering-2.html">zie ook hier</a>):<br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQgWGfxAwoIcYMbEaAg5aoE6nalesz3Qn2gnR_9p3Hd7GQegEkCrORzpo7PVDrZGr2czUx_CKgVrh7XRNsPfVdCmfaF8q-hRrl7D6LFRrJ1zVjbrouJAtOLYJdmrF26VeXBiGjDbAsNyhlx_-dFNbvspY-hlGaoZjILf7f68nT3ln72uZmgg/s1280/Slide6.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQgWGfxAwoIcYMbEaAg5aoE6nalesz3Qn2gnR_9p3Hd7GQegEkCrORzpo7PVDrZGr2czUx_CKgVrh7XRNsPfVdCmfaF8q-hRrl7D6LFRrJ1zVjbrouJAtOLYJdmrF26VeXBiGjDbAsNyhlx_-dFNbvspY-hlGaoZjILf7f68nT3ln72uZmgg/s320/Slide6.JPG" width="320" /></a></div><p></p><p>Een eenvoudig voorbeeldje van de eerste milestone binnen opdracht 1, die de analyse van sorteeralgoritmen als inhoud had:<br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgMWVoLNkptzEi1fduXhA9SAwmdBHbdom5drOnF9lr_dQRqG0MzNELngTP6d_qUJJOeXhO8hpn8E5mDNb1sg4DdQiRvQbghKwr1RqLfq27fl_wM80EhNP_Oyxbz7nWUh2y9CmAdDq2iVoqOJ0Z-BAPm-jN6y6KJBWP0gJTkBBZoHRI6LyLLPQ/s1280/Slide7.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgMWVoLNkptzEi1fduXhA9SAwmdBHbdom5drOnF9lr_dQRqG0MzNELngTP6d_qUJJOeXhO8hpn8E5mDNb1sg4DdQiRvQbghKwr1RqLfq27fl_wM80EhNP_Oyxbz7nWUh2y9CmAdDq2iVoqOJ0Z-BAPm-jN6y6KJBWP0gJTkBBZoHRI6LyLLPQ/s320/Slide7.JPG" width="320" /></a></div><p></p><p>Deelname in absolute aantallen bij de diverse milestones (<a href="https://phildutre.blogspot.com/2022/06/feedback-in-plaats-van-quotering-5.html">zie ook hier</a>). Zoals men kan zien (en ook verwacht), zakt het deelnamecijfer gevoelig naarmate we verder vorderen in het semester. <br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiRhG-aYCFyFK2hiv2R2yEOJlANYeTEErjJaGR5BfVVWmxzyrS6C-5T8-w6-ML20nQNSR9fs865GfDhKuusuksKbOTfZCn0oIFLiPaG9ecAqjsxiKcWMkABHrLBHgf_kUdjExZyGYS_pT7iXn3dZ0A18Q6bss0WJACR_EOoM0aY6JnQksLaQw/s1280/Slide8.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiRhG-aYCFyFK2hiv2R2yEOJlANYeTEErjJaGR5BfVVWmxzyrS6C-5T8-w6-ML20nQNSR9fs865GfDhKuusuksKbOTfZCn0oIFLiPaG9ecAqjsxiKcWMkABHrLBHgf_kUdjExZyGYS_pT7iXn3dZ0A18Q6bss0WJACR_EOoM0aY6JnQksLaQw/s320/Slide8.JPG" width="320" /></a></div><p></p><p>Maar wat is dan precies het effect op de slaagcijfers? Voor het juni examen was het slaagpercentage voor studenten die aan geen enkele opdracht hadden deelgenomen ongeveer 60% met een gemiddelde score van 10. Voor studenten die minstens aan 1 opdracht hadden deelgenomen 86%, met een gemiddelde score van bijna 14. Dat lijkt me significant. Ook de correlatie tussen deelname aan de opdrachten (elke deelgenomen opdracht = 2 punten in onderstaande grafiek, sommige opdrachten slechts 1 punt) vs de finale score op het examen wordt getoond. De 'wolk' links zijn alle studenten die aan geen enkele opdracht hebben deelgenomen.<br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhzwu0MSTGbFlYPebLgqM_GZ-duAGB52qn9bdKRIljIGyJZp-Tf18qMsNERDOPGrgn6yZTpHdi0bewcDohMnfiD4WAtmGI81uOmzfJkC-SfS46Va1EtdlfKK0p_dUD5ML_mk9_jQk6dUdCFdCGI6Rf5yjQwo1zRTFcTvUXhX8qxikmTtqYb1w/s1280/Slide9.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhzwu0MSTGbFlYPebLgqM_GZ-duAGB52qn9bdKRIljIGyJZp-Tf18qMsNERDOPGrgn6yZTpHdi0bewcDohMnfiD4WAtmGI81uOmzfJkC-SfS46Va1EtdlfKK0p_dUD5ML_mk9_jQk6dUdCFdCGI6Rf5yjQwo1zRTFcTvUXhX8qxikmTtqYb1w/s320/Slide9.JPG" width="320" /></a></div><p></p><p>Het historische slaagpercentage van het vak over de jaren heen. We zien een stijging in 2021-2022, weliswaar tov corona-jaar 2020-2021.<br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhl5WFSv0aDyKrJzjXPzy3wYahIp80VYLx6hhorETByZjvr9LHp133FQI_jE70E891H3Zq8hyNcKOUujpY5gUa8VNF6p_o2HAw3VMp4_8kajo0sSMpkoKRG30Md68CVkVy30BEMfLe8zpySMAeHiyz5qGGMv3EDN38Ac1o77lQQmiK0CWervA/s1280/Slide10.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhl5WFSv0aDyKrJzjXPzy3wYahIp80VYLx6hhorETByZjvr9LHp133FQI_jE70E891H3Zq8hyNcKOUujpY5gUa8VNF6p_o2HAw3VMp4_8kajo0sSMpkoKRG30Md68CVkVy30BEMfLe8zpySMAeHiyz5qGGMv3EDN38Ac1o77lQQmiK0CWervA/s320/Slide10.JPG" width="320" /></a></div><p></p><p>Om één en ander beter te onderzoeken is er ook een exitbevraging geweest bij studenten. De antwoorden zijn in de cut-and-paste wat weggevallen, maar zijn: milestones hielpen bij het verwerken van de leerstof / inhoud sloot aan bij interesse / door vrijheid van timing kon ik plannen / ik wou de feedback / andere. <br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEio8uPibTg08GxcFqjQsnCi78YEy_cfdGpLKStgh8xTuzZ7kg2bx_cv7XTvM6hbHkF3aJ-u_ey3kSl6ywHsnqTSdDdlkBXjYjdGjQPS8v3F9341ZeGDU2waaU6xU5hPIcr7pz4bZ5zpAEzZfhazTfyMMtgUwf3kkfZImzXT6XablkhrgRibtw/s1280/Slide11.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEio8uPibTg08GxcFqjQsnCi78YEy_cfdGpLKStgh8xTuzZ7kg2bx_cv7XTvM6hbHkF3aJ-u_ey3kSl6ywHsnqTSdDdlkBXjYjdGjQPS8v3F9341ZeGDU2waaU6xU5hPIcr7pz4bZ5zpAEzZfhazTfyMMtgUwf3kkfZImzXT6XablkhrgRibtw/s320/Slide11.JPG" width="320" /></a></div><p></p><p>Ook deze vraag interessant. Milestone in groep gemaakt (niemand ;-)) / wel gemaakt maar niet ingediend vanwege verstreken deadline / zelf niet tevreden / andere.<br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhz9vOy_jubK0yji5nstqKvdUSbp6wGRdesFV6_WaGgaXaGkeDqLMF8ql0n8ZC-YOh8cPofyFJUytNU-wBA5R1GBWiWB7R6CCQ7Nr21XAgIieYDxVaGxR0wnyFvucONzeyJpHYulmRnVAHV3z0cfXTECxxP5Rl4mEs6H93GiGmqRSDeC1ajWw/s1280/Slide12.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhz9vOy_jubK0yji5nstqKvdUSbp6wGRdesFV6_WaGgaXaGkeDqLMF8ql0n8ZC-YOh8cPofyFJUytNU-wBA5R1GBWiWB7R6CCQ7Nr21XAgIieYDxVaGxR0wnyFvucONzeyJpHYulmRnVAHV3z0cfXTECxxP5Rl4mEs6H93GiGmqRSDeC1ajWw/s320/Slide12.JPG" width="320" /></a></div><p></p><p>Waarom niet ingediend? Opnieuw weinig verrassende antwoorden. Allemaal gemaakt / telden niet mee voor punten / te veel ander werk / heilpen mij niet voor verwerken leerstof / inhoud sloot niet aan bij interesse / te moeilijk / te gemakkelijk / problemen met studieplanning / andere.<br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiUMQRKJcAjD7C6AjNhZ7fU-_BX2-zLmj7I0akmuBC7cN03jsL4NaClxOn1V0HqXjIuutZJEXNoz9o52VRJ3Gb70MpJyRnp974QfSLSWhIC7Gh8dfEPhOD3r0b5Xr0W9WbUbg77AM4M0_eINgBVtYLPgCFlvg1GvXvXdRbpF4U3-KRqTig6BA/s1280/Slide13.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiUMQRKJcAjD7C6AjNhZ7fU-_BX2-zLmj7I0akmuBC7cN03jsL4NaClxOn1V0HqXjIuutZJEXNoz9o52VRJ3Gb70MpJyRnp974QfSLSWhIC7Gh8dfEPhOD3r0b5Xr0W9WbUbg77AM4M0_eINgBVtYLPgCFlvg1GvXvXdRbpF4U3-KRqTig6BA/s320/Slide13.JPG" width="320" /></a></div><p></p><p> Hielpen de milestones bij het verwerken en beter begrijpen van de leerstof?</p><p><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiUv2aCseqaun9bq9HVl25i_NA7LR-WJPiyIyH77Nvpy4ZcffELwZVrZVpXdB10Eyo54OkcEpOU_H16w-ek5hEA1zuvXhy9dmEoZmbcsYtoIOPDgqJq1_wwfe7Ga4MEcd3lRt-iObk9_7dcgBJ3qRdHJxWq9Cv8QZmzWL_jd_CGXQz3yyKXcA/s1280/Slide14.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiUv2aCseqaun9bq9HVl25i_NA7LR-WJPiyIyH77Nvpy4ZcffELwZVrZVpXdB10Eyo54OkcEpOU_H16w-ek5hEA1zuvXhy9dmEoZmbcsYtoIOPDgqJq1_wwfe7Ga4MEcd3lRt-iObk9_7dcgBJ3qRdHJxWq9Cv8QZmzWL_jd_CGXQz3yyKXcA/s320/Slide14.JPG" width="320" /></a></div><p></p><p>Was de individuele feedback nuttig? Gaf die inzicht?</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEibxZwQdiOfw5hNgEUm680hbI6HzP1Iuexcejmm4ucu_zrRzpAeDfoiJRwaEmh-celhGpDxWRI6m8hWKz8WcxcnHNghOjLORn_iFaAObRhTYvNuuFjZZeAPG1Wrx295BaWTywCEa_2knvUmIatOldWgTxBgISF6ym0fYVIN7xJbKdJJim7Erw/s1280/Slide15.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEibxZwQdiOfw5hNgEUm680hbI6HzP1Iuexcejmm4ucu_zrRzpAeDfoiJRwaEmh-celhGpDxWRI6m8hWKz8WcxcnHNghOjLORn_iFaAObRhTYvNuuFjZZeAPG1Wrx295BaWTywCEa_2knvUmIatOldWgTxBgISF6ym0fYVIN7xJbKdJJim7Erw/s320/Slide15.JPG" width="320" /></a></div><p></p><p>Idem voor de collectieve feedbacksessie:</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhYIV82S7ueiWZZtW2agqe0BD7aaw46zabhO3D-N3DuZUejQQGNotueSAGHIYdw_XnF1MVrSNTeduRjyA4E5p2OpVi6rDagjs7jMUA8b0cnexxTIXAEywMFyfl3rJ3Y8CZavr_yaiZh7IpxHZyrRPTWHoxhxse7n1JMjOuRk_w4OecH7U8z6w/s1280/Slide16.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhYIV82S7ueiWZZtW2agqe0BD7aaw46zabhO3D-N3DuZUejQQGNotueSAGHIYdw_XnF1MVrSNTeduRjyA4E5p2OpVi6rDagjs7jMUA8b0cnexxTIXAEywMFyfl3rJ3Y8CZavr_yaiZh7IpxHZyrRPTWHoxhxse7n1JMjOuRk_w4OecH7U8z6w/s320/Slide16.JPG" width="320" /></a></div><p></p><p>Algemene appreciatie. Enerzijds peilen of de studenten de aanpak apprecieerden. Anderzijds even eilen naar of er motivatie zou zijn indie de milestones toch gequoteerd zouden worden.<br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiDVwH-0IE_s3TNXk6PJgRbJiTiDdQC4MrrWs0SPl692-eOExQxVZvGWWX1-I8jmFcMn3c9ZCqdczuLJyJW6X6Gx4-YQ7pfIIjQppTHBKanUXni3BH2bxLFsQnStIXFS54hynnFlaymaXazche9XYWYPbH7W1ew_EFZo6QpFXx2hA2zzhnIVg/s1280/Slide17.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiDVwH-0IE_s3TNXk6PJgRbJiTiDdQC4MrrWs0SPl692-eOExQxVZvGWWX1-I8jmFcMn3c9ZCqdczuLJyJW6X6Gx4-YQ7pfIIjQppTHBKanUXni3BH2bxLFsQnStIXFS54hynnFlaymaXazche9XYWYPbH7W1ew_EFZo6QpFXx2hA2zzhnIVg/s320/Slide17.JPG" width="320" /></a></div><p></p><p>Er was ook de mogelijkheid tot tekstuele feedback. Thema's die terugkwamen waren de deadlines, de zin van de opdrachten die niet steeds duidelijk was, en af en toe onduidelijkheid over wat er precies inhoudelijk verwacht werd.<br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiMbTNFjmGlK4WDLonJ9tc48HLIRvM_QbAUDiwFDr1-72orRA1WgmG3jAQkz7RGwtYMVa7LbHGAOJsqrsemASsagSszJyi2UUShu4XffapOWOHPyn8K9FyMjNQxm_gxc8kP33Ymgw0sxL7aqWxWr9Cc1L5QIg2CNpfi6ei3EOapirmQYzdYCA/s1280/Slide18.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiMbTNFjmGlK4WDLonJ9tc48HLIRvM_QbAUDiwFDr1-72orRA1WgmG3jAQkz7RGwtYMVa7LbHGAOJsqrsemASsagSszJyi2UUShu4XffapOWOHPyn8K9FyMjNQxm_gxc8kP33Ymgw0sxL7aqWxWr9Cc1L5QIg2CNpfi6ei3EOapirmQYzdYCA/s320/Slide18.JPG" width="320" /></a></div><p></p><p>Er was een ook een volledige vakbevraging, waar de milestones uiteraard ook vermeld werden door studenten.<br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi7dWaZL4lHUUF8VjW_L9myDjdl8mV87E9_Eqr5FVewxsw16Bs0_ZnGIIQeyqpi01YTL_K59KclW55tcAn8YEv2JHw75-ZjhmeKkG6jueFNbiFk6JZs7cRLnM2lx_OZM-hsQ9-ykAFbzW4WTDmREOnFCyD35Jwi0dyHGaZ1Yml1OF-GgdSMKw/s1280/Slide19.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi7dWaZL4lHUUF8VjW_L9myDjdl8mV87E9_Eqr5FVewxsw16Bs0_ZnGIIQeyqpi01YTL_K59KclW55tcAn8YEv2JHw75-ZjhmeKkG6jueFNbiFk6JZs7cRLnM2lx_OZM-hsQ9-ykAFbzW4WTDmREOnFCyD35Jwi0dyHGaZ1Yml1OF-GgdSMKw/s320/Slide19.JPG" width="320" /></a></div><p></p><p>Mijn plannen voor komend academiejaar ...<br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhu50WojudtEkzkVz8q7GU0BPpwlAeeq0uFa_mrVsvTpmSacju111yCzSJZkkK2UgkwYroYVzBS5yvv2b6GoWA7G4cKB-xk90YDavvbCMZW91EqbCe4dXg45k5_nqZ4qXR3HiBCUsgV6SRjtpFb7vYaXMp5fSHW-8myDPzSHbaAL7PRtc4wZA/s1280/Slide20.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhu50WojudtEkzkVz8q7GU0BPpwlAeeq0uFa_mrVsvTpmSacju111yCzSJZkkK2UgkwYroYVzBS5yvv2b6GoWA7G4cKB-xk90YDavvbCMZW91EqbCe4dXg45k5_nqZ4qXR3HiBCUsgV6SRjtpFb7vYaXMp5fSHW-8myDPzSHbaAL7PRtc4wZA/s320/Slide20.JPG" width="320" /></a></div><p>Alleszins lijken de reacties positief. Een aantal zaken zal ik zeker aanpassen in het huidige jaar, namelijk meer kwalitatieve feedback en beter kaderen wat de relatie is met het examen en het verwerken van de leerstof.</p><p>Een aantal dingen zal ik vermoedelijk niet wijzigen. Samenvallende deadlines is altijd een beetje zwak argument (<a href="https://phildutre.blogspot.com/2022/07/het-samenvallen-van-deadlines.html">zie ook deze blogpost</a>). Hulp bij het maken van de milestones druist wat in tegen het opzet - de focus ligt op het proces van zelf na te denken over hoe je iets aanpakt, niet op een exact recept uitvoeren. <br /></p><p>Dit jaar heb ik het concept alvast ook toegepast in 2 andere vakken.<br /></p><p></p><p></p><div data-extension-version="1.0.4" id="ConnectiveDocSignExtentionInstalled"></div><p></p>Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-70233947385791203702022-07-13T11:44:00.001+02:002022-07-13T11:44:21.436+02:00Het samenvallen van deadlines ...<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhfMuJVYy_gE5gZEXXO9MdVGjGLwxrhJbtmha6YlosKc5pm0XOiTouOzFDspGgAxAEGwkpffFvjCxDHtlvc3oJkbqK1v9Pung0hUaKdHbQUYTVqfECMnfH6xyJ9GqGfKJGyrPlsgk1eKnsmfK2-CzrPanza8taqGwyfEllybtbkfCqwujOy8A/s960/2020-01-24_5e2b0141a1d7e_deadline.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="470" data-original-width="960" height="157" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhfMuJVYy_gE5gZEXXO9MdVGjGLwxrhJbtmha6YlosKc5pm0XOiTouOzFDspGgAxAEGwkpffFvjCxDHtlvc3oJkbqK1v9Pung0hUaKdHbQUYTVqfECMnfH6xyJ9GqGfKJGyrPlsgk1eKnsmfK2-CzrPanza8taqGwyfEllybtbkfCqwujOy8A/s320/2020-01-24_5e2b0141a1d7e_deadline.png" width="320" /></a></div>Binnen de onderwijscommissies van diverse opleidingen waar ik bij betrokken ben gaat het regelmatig over deadlines van allerhande opdrachten die opgelegd worden aan studenten, en meer specifiek aan het samenvallen van deadlines.<p></p><p>Samenvallende deadlines zijn noit aangenaam, en plaatsen studenten onder een zekere druk om precies op dezelfde dag verschillende opdrachten in te leveren. Begrijpbaar. Er worden dan ook regelmatig pogingen ondernomen om de planning van de opdrachten doorheen een semester over de verschillende vakken wat op elkaar af te stemmen, maar helaas zonder al te veel resultaat. Immers, vakken bestaan doorgaans niet geïsoleerd binnen één enkele opleiding, en een synchronisatie van deadlines moet dan in alle opleidingen waar dat vak voorkomt gebeuren. Door de flexibilisering van het hoger onderwijs is het ook niet zo dat jaarcohortes van studenten dezelfde subset van vakken opnmenen. Bovendien bestaat (tenminste aan mijn universiteit) een semester slechts uit 13 lesweken. Gecombineerd met het feit dat er eerst toch wat leerstof moet behandeld zijn vooraleer men betekenisvolle opdrachten kan opgeven, leidt dat vaak tot een opeenhoping van opdrachten in de 2de helft van het semester. Opdrachten laten overlopen in de blok en examenperiode is ook niet steeds aangewezen, omdat de aandacht van studenten dan gaat naar examens. En de didactische teams moeten één en ander ook nagekeken en gequoteerd krijgen, tenminste als de opdrachten "op punten" staan. Allemaal randvoorwaarden die één en ander niet eenvoudig maken.</p><p>Anderzijds, moeten samenvallende deadlines wel een probleem vormen? Doorgaans krijgen studenten een bepaalde periode (enkele weken ...) om een opdracht af te werken, precies met de idee dat de opdracht in die periode kan ingepland worden. Immers, om een specifieke opdracht te maken is typisch niet die hele periode nodig, en de student zou in principe moeten kunnen plannen wanneer men aan de opdracht werkt, in plaats van alles voor zich uit te schuiven tot enkele dagen voor de deadline. Het zou een ander verhaal zijn mocht men een opdracht opgeven, en daags nadien een resultaat verwachten. Dán is een afstemming van de deadlines levensnoodzakelijk. Maar in een fluïde systeem waar zelfplanning mogelijk is?</p><p>Maar goed, wat probeer ik als individueel docent er zelf aan te doen?</p><ol style="text-align: left;"><li>Het semester bestaat uit 13 weken, en ik tracht die voor pakweg 3 opdrachten, in te delen in 3 periodes van 3 of 4 weken elk. Studenten krijgen dus 3 of 4 weken tussen bekendmaking van de opdracht en de deadline, waarna eventuele feedback volgt, en de volgende opdracht wordt bekend gemaakt. Veel rek zit daar niet op. Hoogstens kan je enkele dagen schuiven, maar alles met pakweg 2 weken verschuiven is weinig haalbaar. Ik denk dat dergelijke spreiding "werkbaar" moet zijn voor studenten, tenminste alles men niet alles voor zich uit blijft schuiven. Dat er dan op het einde van dergelijke periode toevallig een deadline samenvalt met een deadline van een ander vak, so be it. Tijd genoeg gehad, niet?</li><li>Enkele jaren geleden heb ik één van mijn grote vakken, waar een groot project aan verbonden was, in twee gesplitst: een theorie-vak, in semester 1, en een projectvak, in semester 2. Voordeel is dat alle studenten de theorie reeds gestudeerd hebben vooraleer men aan het projectvak begint. En het projectvak kan qua inspanningen en begeleiding veel beter gespreid worden over het hele semester dan enkel in de 2de helft. De ervaringen van de studenten met dergelijke aanpak zijn positief, alhoewel er natuurlijk andere nadelige effecten kunnen optreden als alle vakken dit zouden doen.</li></ol><p>Desondanks alle goede bedoelingen en initiatieven van didactische teams, blijven deadlines een weerkerend discussiepunt ... <br /></p><div data-extension-version="1.0.4" id="ConnectiveDocSignExtentionInstalled"></div>Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-60466516480881453172022-07-03T12:13:00.004+02:002022-07-04T11:25:58.362+02:00Jobstudenten inschakelen in reguliere vakken?<p>De laatste jaren worden er - althans in mijn faculteit - steeds meer jobstudenten ingeschakeld in het onderwijs. Het betreft dan meestal ouderejaars, die bijvoorbeeld oefenzittingen (werkcolleges) geven aan eerstejaars. De achterliggende reden zijn de groeiende aantallen studenten, en de relatief kleinere wordende groep nederlandstalige abap'ers (assisterend en bijzonder academisch personeel - vaak doctoraatsstudenten). Occasioneel is dit gekoppeld aan een vak dat een ouderejaarsstudent kan volgen in zijn of haar eigen opleiding.<br /></p><p>Zelf heb ik deze boot altijd afgehouden voor de vakken die ik zelf doceer in de bachelorjaren. Echter, sommige collega's wijzen op de positieve ervaringen, dat deze jobstudenten het geven van de oefenzittingen écht wel goed doen, en dat men niet zomaar iedereen aanneemt. Er moet minstens een screening zijn, zowel naar kennis en motivatie van de jobstudent.</p><p>Ik geloof graag dat de ervaringen positief zijn, maar ik denk dat dit in grote mate afhangt van de invulling die men geeft aan oefenzittingen. Oefeningen die men studenten voorschotelt kunnen variëren van louter wat uitrekenoefeningen tot volwaardige doordenk-oefeningen met meerdere lagen en diverse moeilijkheidsgraden. Ik heb het gevoel dat indien de oefenzittingen beperkt zijn tot het uitrekenen van bepaalde vraagstukken, jobstudenten hier wel bij kunnen helpen. Maar denkoefeningen? Daar heb ik toch mijn twijfels bij, als de jobstudent uiteindelijk zelf ook maar het bewuste vak gevolgd heeft enkele jaren voordien, en zelf nog niet als ingenieur afgestudeerd is.</p><p>De oefenzittingen in mijn vakken zijn vaak zorgvuldig samengesteld. Er zitten wat "opwarmertjes" bij, maar vooral ook denkoefeningen. Voorafgaand aan elke oefenzittingen zit ik met de betrokken assistenten samen om alles te overlopen, en bij elke oefening hebben we meerdere "lagen" van oplossing: de triviale aanpak die niet altijd leidt tot het meeste inzicht, de aanpak die tot een wat meer algemene oplossing leidt, de aanpak die verbanden legt met andere delen van de theorie en die tot diepere inzichten leidt, en de gevorderde aanpak voor sepcialisten in het domein. De meeste studenten zien niveau 1 of 2 (de slimmeren zien niveau 3), en vaak is dat voldoende voor de doelstellingen van het vak. Maar als didactisch team hebben we steeds wel niveau 3 en 4 in ons achterhoofd in geval we sommige studenten dieper willen laten kennismaken met de leerstof. Die aanpak is m.i. moeilijk te bereiken met jobstudenten , precies omdat ze nog niet die diverse gelaagdheid kunnen herkennen zoals een doctoraatsstudent dat wél kan doen.</p><p>Persoonlijk vind ik het belangrijk dat oefenzittingen niet zomaar bestaan uit mechanistisch wat vraagstukjes oplossen, maar dat er effectief ook denkwerk in zit. Dat kan je mijn insziens best bereiken met "professionals", alle goede bedoeling van het inzetten van jobstudenten ten spijt. <br /></p><div data-extension-version="1.0.4" id="ConnectiveDocSignExtentionInstalled"></div>Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-70339817102750778762022-06-30T16:46:00.004+02:002022-06-30T16:52:46.344+02:00Feedback in plaats van quotering (6)<p>Eerder schreef ik reeds uitvoerig over het vervangen van summatieve door formatieve feedback voor het vak "Gegevensstructuren & Algoritmen", dat ik doceer o.a. in 1ste bachelor informatica aan de KU Leuven (zie eerdere blogposts in deze reeks). Voor de volledigheid: bewuste vak wordt ook gevolgd door sommige studenten uit de 2de bachelor wiskunde en 3de bachelor fysica.<br /></p><p>Gisteren heb ik alle finale quoteringen van het bewuste vak afgerond, en collectieve feedback op het examen voor de studenten beschikbaar gemaakt. Twee slides uit dit collectief feedback document wil ik even toelichten.</p><p><b>Toegenomen slaagpercentage</b></p><p>Het slaagpercentage voor dit vak is, ten opzichte van vorig academiejaar, toegenomen. Onderstaande grafiek toont sinds 2014 het aantal afgelegde examens in juni, alsook het slaagpercentage met en zonder blanco ingediende examens verrekend.</p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh-3k1-iPV2REDpRu7HB4tljSsVapJGwdh7GDnDJdecD51l68L_lvvmd6pzaI-t3nxZDh8IY0q-4vGanwPM38KPx8dVpW1DJ8DFU6PJSNB2NxcbfRskL8A8P8sLkHx4OkbvIJMuModUWLlrIKnO8bkuyKuvMjWfE6XftUti9pUymDMOkwI0ng/s960/examenCijfersJuni2022.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="960" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh-3k1-iPV2REDpRu7HB4tljSsVapJGwdh7GDnDJdecD51l68L_lvvmd6pzaI-t3nxZDh8IY0q-4vGanwPM38KPx8dVpW1DJ8DFU6PJSNB2NxcbfRskL8A8P8sLkHx4OkbvIJMuModUWLlrIKnO8bkuyKuvMjWfE6XftUti9pUymDMOkwI0ng/w400-h300/examenCijfersJuni2022.jpg" width="400" /></a></div>Op het eerste zicht lijkt het dus alsof we dit jaar iets goed gedaan hebben, tenminste als we het ruwe slaagpercentage als criterium nemen. Deze grafiek laat trouwens ook nog andere interessante dingen zien:<p></p><ul style="text-align: left;"><li>2019 (het jaar vóór corona) was het eerste jaar dat ik lesopnames gebruikte voor dit vak (het auditorium waarin ik les gaf was hier toevallig reeds voor uitgerust). Er is een stijging van het slaagpercentage te merken in dat jaar.</li><li>2020 is het jaar dat half in corona plaatsvond, en daar heb ik deels de lesopnames uit 2019 herbruikt. Dit was het begin van de corona-pandemie, en alles moest snel-snel gaan. Als vice-decaan was ik toen ook verantwoordelijk voor het uittekenen van het corona-beleid van de faculteit, dus ik prees me gelukkig dat ik reeds over lesopnames beschikte.<br /></li><li>2021 is het jaar waarin dit vak volledig online (maar wel live) werd gegeven, via de ingebouwde tools van KU Leuven in het elektronische leerplatform. De opnames van deze sessies werden nadien ter beschikking gesteld. Het slaagpercentage toont daar een dip in vergelijking met de jaren vóór en nadien.<br /></li><li>In 2022 zijn alle lessen terug in auditorium gegeven, met inbegrip van streaming en lesopnames nadien ter beschikking stellen, maar dus ook met het invoeren van formatieve feedback ipv formatieve feedback op opdrachten gedurende het semester.</li><li>Van 2014 tot 2022 is het aantal studenten ongeveer met 50% toegenomen (2022: 185 ingeschreven studenten, 153 examendeelnames). <br /></li></ul><p><b>Heeft formatieve feedback een gunstig effect?</b></p><p>Hiervoor laat ik volgende slide zien uit mijn collectief feedback document:</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimPQxiliakOwAH1Kimsj91fGbMUl_4Pril_wc6EYEdS1eQDsZ1pSHMqXXUN_4Tdbexa5ol3LlIy_DG1U2N9YjHCREFYdwgt5qBNcBZj7yFU4oSMLuQLPEGbgOArx3AjcByQK8y7LHBQLaafzzz-SfUQHoGwNe0OxyBYT5XqMbIrs6MdOyg3w/s960/examenCijfersJuni2022b.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="960" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimPQxiliakOwAH1Kimsj91fGbMUl_4Pril_wc6EYEdS1eQDsZ1pSHMqXXUN_4Tdbexa5ol3LlIy_DG1U2N9YjHCREFYdwgt5qBNcBZj7yFU4oSMLuQLPEGbgOArx3AjcByQK8y7LHBQLaafzzz-SfUQHoGwNe0OxyBYT5XqMbIrs6MdOyg3w/w400-h300/examenCijfersJuni2022b.jpg" width="400" /></a></div><p></p><p>Studenten die dus één of meerdere milestones hebben ingediend (er waren 15 milestones verspreid over het hele semester) scoren dus beduidend beter, zowel qua slaagpercentage, als qua gemiddelde score op het examen.</p><p>Of dit nu correlatie is ('de betere studenten zijn ook diegenen die milestones hebben ingediend') dan wel causaliteit ('het actief indienen van milestons leidt tot een betere beheersing van de inhoud van het vak') zal hopelijk blijken uit een afrondende bevraging die volgende week aan de studenten wordt toegestuurd.<br /></p><p>Alleszins bemoedigende resultaten!<br /></p><div data-extension-version="1.0.4" id="ConnectiveDocSignExtentionInstalled"></div>Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-37461556469873226122022-06-18T09:59:00.003+02:002022-06-18T09:59:53.430+02:00Feedback in plaats van quotering (5)<p>Vandaag is er examen van een vak dat ik doceer in 1ste bachelor informatica, "Gegevensstructuren en Algoritmen". Dit is ook het vak waar ik dit jaar gequoteerde opdrachten heb vervangen door een reeks "milestones", en waar studenten vrij snel binnen enkele dagen meer persoonlijke feedback op krijgen (maar dus geen quotering meer). Alle punten voor het vak zijn te verdienen met het examen. <a href="https://phildutre.blogspot.com/2022/02/feedback-in-plaats-van-quotering.html">Zie ook eerdere blogposts</a> in deze reeks voor een meer uitvoerige uitleg.</p><p><a href="https://phildutre.blogspot.com/2022/04/feedback-in-plaats-van-quotering-3.html">Eerder berichtte ik over het deelnamepercentage bij de eerste reeks milestones</a>. Het volledig deelname-aantal (185 studenten ingeschreven voor vak) voor alle milestones dit semester is als volgt:</p><p>Een eerste reeks ging over de analyse van sorteeralgoritme. Er waren enkele milestones die ontsloten konden worden, maar die heeft niemand ingediend.<br /></p><ul><li>Milestone 1.1 Selection Sort: 43 ingediende oplossingen<br /></li><li>Milestone 1.2 Insertion Sort: 36 ingediende oplossingen<br /></li><li>Milestone 1.3 Merge Sort: 28 ingediende oplossingen<br /></li><li>Milestone 1.4 Quick Sort: 25 ingediende oplossingen<br /></li><li>Milestone 1.5 Breng alles samen: 14 ingediende oplossingen</li></ul><p>Een tweede reeks ging voornamelijk over prioriteitsrijen. Afgaande op reeks 1 waren er nu geen "te ontsluiten" milestones, en werd er duidelijker aangegeven dat milestone 2.1 de belangrijkste was, en de daaropvolgende (die stap voor stap naar een grotere oefening leiden) eerder het uitwerken van een toepassing was. <br /></p><ul><li>Milestone 2.1 Analyseren Heap: 24 ingediende oplossingen</li><li>Milestone 2.2 (onderdeel van een grotere oefening): 11 ingediende oplossingen</li><li>Milestone 2.3 (onderdeel van een grotere oefening): 8 ingediende oplossingen</li><li>Milestone 2.4 (onderdeel van een grotere oefening): 7 ingediende oplossingen</li><li>Milestone 2.5 (onderdeel van een grotere oefening): 4 ingediende oplossingen</li></ul><p>Een derde reeks gaf enkele oefeningen i.v.m. dynamisch programmeren, in oplopende moeilijkheidsgraad. De instructies gaven aan dat minstens 1 oefening bekijken toch wel extra inzichten zou geven, maar dat men ze neit allemaal hoefde te maken om dat inzicht te verwerven.<br /></p><ul style="text-align: left;"><li>Milestone 3.1 Fibonacci: 15 ingediende oplossingen</li><li>Milestone 3.2 Dobbelstenen: 7 ingediende oplossingen</li><li>Milestone 3.3 Eiland: 8 ingediende oplossingen</li><li>Milestone 3.4 Doolhof: 3 ingediende oplossingen</li><li>Milestone 3.5 pad zoeken: 2 ingediende oplossingen</li></ul><p>In totaal hebben 48 unieke studenten één of meerdere milestones ingediend, en 1 student heeft alles ingediend (behalve de 'te ontsluiten'' milsestones in reeks 1).<br /></p><p>Er komt alleszins na de examenperiode nog een bevraging bij studenten (in samenwerking met de onderwijsdiensten van de faculteit) hoe ze één en ander ervaren hebben, maar ook zal ik zelf een analsye maken na het examen om na te gaan of er correlatie tussen cijfers op het examen en al dan niet deelname aan de milestones. Het zou me verwonderen indien dat niet zo zou zijn, ook al omdat deelname natuurlijk zelf-selectie is en vermoedelijk de "betere" studenten deelgenomen hebben.<br /></p><p>Maar de deelnamecijfers zoals hierboven gegeven zijn uiteraard zeer laag, zeker bij reeks 3 die tegen het einde van het semester viel. Sommigen zullen zeggen "Tja, dat was te voorspellen! Hoe naïef kan je zijn?" Maar alleszins zet ik hier minstens volgend jaar nog mee door. Afhankelijk van de resultaten van de bevraging zullen we uiteraard wel bijsturen, en vermoedelijk nóg beter briefen over het hoe en waarom.</p><p>Anderzijds ben ik wel van mening dat het de verantwoordelijkheid is van studenten om zich in te schrijven in een leerproces. Indien men daar - om welke reden dan ook - niet aan wenst deel te nemen, so be it. Uiteindelijk verplichten we studenten ook niet om naar lessen of oefenzittingen te komen, dus waarom zouden we ze dan semi-verplichten aan opdrachten deel te nemen door er enkele punten voor de eindquotering aan te verbinden? Er is hierbij natuurlijk een belangrijke randvoorwaarde, namelijk dat de doelstellingen van het vak wel degelijk volledig worden afgetoetst op het examen. Maar dat is wél degelijk het geval, ook al omdat ik dit jaar enkele andere type oefeningen in het examen heb gebracht die voordien eerder getoetst zouden worden via gequoteerde opdrachten.<br /></p><p>Afwachten dus wat de verdere analyse brengt.<br /></p><div data-extension-version="1.0.4" id="ConnectiveDocSignExtentionInstalled"></div>Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-49432880965414661052022-04-25T18:52:00.002+02:002022-04-25T18:52:49.911+02:00Feedback in plaats van quotering (4)<p>Mijn experiment om gequoteerde opdrachten te vervangen door opdrachten met snellere feedback (maar dan zonder quotering) loopt nog steeds. We zitten in een 2de opdracht met nieuwe milestones, en het deelnamepercentage ligt voorlopig lager dan bij de eerste reeks milestones, maar goed, alles loopt nog. Ondertussen werk ik aan een derde en laatste reeks milestones, die de studenten binnenkort ter beschikking krijgen.</p><p>De laatste weken heb ik wat meer informele feedback van studenten gekregen:</p><ul style="text-align: left;"><li>Een student vertelde me dat hij niet alle milestones had ingediend, maar ze wel maakte. Hij vond het beter en rustiger zo, en kon daardoor zich meer richten op verwerking van de leerstof. Hij diende niet altijd in, omdat hij wist dat hij de leerstof onder de knie had.<br /></li><li>Een andere student - die het bewuste vak een tweede keer opneemt - vertelde me dat het aangenamer werken was. Minder druk.</li><li>Nog een andere student vertelde me dat hij de milestones niet op tijd kon indienen, maar dat niet erg vond. Hij kong steeds bezig zijn met de opdrachten zonder een schuldgevoel te hebben.</li></ul><p>Alhoewel deze getuigenissen natuurlijk anekdotisch zijn, geven ze me wel een bevestiging van het gehele opzet: studenten op een aangenamere en betere manier laten omgaan met de leerstof.</p><p>De laatste weken ben ik ook wat relaxer geworden over al dan niet deelname. Uiteindelijk hebben studenten ook de vrije keuze om al dan niet de lessen te volgen, of de oefenzittingen mee te volgen e.d. Waarom dan niet de opdrachten aanbieden, maar het open laten of je er aan wil deelnemen of niet? Zoalng de bedoelingen duidelijk gejaderd zijn, en wat men er al dan niet mee kan leren in functie van het finale examan, is het een volwassener manier om een goed leerproces op te zetten. <br /></p><div data-extension-version="1.0.4" id="ConnectiveDocSignExtentionInstalled"></div>Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-58508550461999418842022-04-06T18:40:00.000+02:002022-04-06T18:40:17.609+02:00Feedback in plaats van quotering (3)<p>Eerder beschreef ik de aanpak die ik dit semester hanteer voor de praktische opdrachten in een 1ste bachelorvak met 185 studenten, door af te stappen van quoteringen en meer in te zetten op directe en individuele feedback. Zie o.a. <a href="https://phildutre.blogspot.com/2022/02/feedback-in-plaats-van-quotering.html">hier </a>en <a href="https://phildutre.blogspot.com/2022/03/feedback-in-plaats-van-quotering-2.html">hier</a>. </p><p>De eerste opdracht is ondertussen afgelopen. Het opzet is om een bevraging te houden bij studenten op het einde van dit semester (de tweede opdracht loopt op dit ogenblik, en normaliter volgt er nog een derde), maar toch reeds enkele ervaringen:</p><ul style="text-align: left;"><li>De opdracht bestond uit 5 kleine milestones, elk individueel in te dienen, met 3 milestones die konden ontsloten worden als een eerdere milestone tot een goed einde werde gebracht. De 5 milestones waren samen de volledige opdracht zoals we die vorig jaar nog vroegen aan studenten, maar nu konden studenten dus deelopdrachten indienen, waarop dan binnen enkele dagen feedback kwam.<br />Voor de specialisten: De 4 milestones vroegen telkens om het aantal vergelijkingen tussen elementen na te gaan in een sorteeralgoritme, (respectievelijk Selection Sort, Insertion Sort, Merge Sort en Quick Sort), en te toetsen aan de theoretische modellen zoals behandeld in de les en oefenzittingen. De vijfde milestone vroeg om alle grafieken samen te brengen. Telkens gaven we ook aan dat er maximaal 1A4 mocht ingediend worden. De 3 "geavanceerde" milestones gingen verder in op meer speciale analyses voor specifieke situaties van sorteeralgoritmen.<br />In totaal werden 3 weken voorzien gedurende dewelke studenten oplossingen konden indienen. Gedurende de daaropvolgende week organiseerden we een collectieve feedbacksessie, die dus kwam bovenop de individuele feedback.<br /></li><li>Hoeveel studenten dienden in? Aanvankelijk kwam één en ander traag op gang, maar naarmate de finale deadline in zicht kwam stroomden er meer inzendingen binnen. Vooral het laatste weekend zag plots een sterke toename.<br />Op 185 studenten:</li><ul><li>Milestone 1.1 Selection Sort: 43 ingediende oplossingen (23%)<br /></li><li>Milestone 1.2 Insertion Sort: 36 ingediende oplossingen (19%)<br /></li><li>Milestone 1.3 Merge Sort: 28 ingediende oplossingen (15%)<br /></li><li>Milestone 1.4 Quick Sort: 25 ingediende oplossingen (14%)<br /></li><li>Milestone 1.5 Breng alles samen: 14 ingediende oplossingen (8%)<br /></li><li>Geavanceerde milestones: geen inzendingen.</li></ul><li>Ter vergelijking: vorig academiejaar (dus met quotering) dienden 68% studenten de opdracht in. <br />In zekere zin hadden we een terugval natuurlijk verwacht. Ook hadden we aangegeven dat indienen niet verplicht was, dat je kon samenwerken (en dus maar 1 indiening had), etc. Ondanks dat, denk ik dat de % toch wat te laag zijn, en dat we moeten streven naar 25%, zeker omdat 1.2 en 1.4 de belangrijkste inzichten opleverden voor studenten. We hebben dit alleszins meegenomen naar de 2de opdracht en daar de diverse milestones wat beter gekaderd wat betreft relatieve belangrijkheid.<span style="color: red;"><br /></span></li><li>De individuele feedback per milestone werd steeds gegeven binnen enkele dagen, en de idee was dat studenten de feedback konden meenemen naar een volgende milestone. De feedback had als bedoeling de student meer inzicht te geven in wat goed was, eventueel slecht was, wat beter kon, e.d. In functie daarvan werd een score van 2 (alles in orde), 1 (verbeteringen mogelijk), of 0 (je hebt de bal misgeslagen) gegeven. Eventueel konden studenten een nieuwe oplossing indienen, maar dit werd slechts in beperkte mate gedaan. Op zich is dit ook niet erg, zolang een student leert uit de feedback.<br />Er waren ook enkele studenten die *alle* milestones in gelijktijdig indienden. Op zich ok, maar dat beperkt natuurlijk het leerproces dat een student kan doormaken. Echter, dit is een keuze van de student. <br /></li><li>De assistenten die de rapportjes doornamen, verzamelden ook "goede" en "minder goede" antwoorden (grafiekjes, stukken tekst, ...) die we samenbrachten in een slideset voor de collectieve feedbacksessie. De collectieve sessie werd dan opgevat als een discussiesessie, waarbij we vroegen aan studenten wat ze goed of slecht vonden aan een getoonde indiening. Ook gingen we wat dieper in op de geavanceerde milestones en wat daar goede of minder goede antwoorden hadden kunnen zijn. </li></ul><p>Het is nog te vroeg om harde conclusies te trekken (het vak loopt nog ...), maar onze eerste ervaringen en informele commentaar van studenten is alleszins positief. Een student zei me dat dit systeem minder stress gaf en meer vrijheid om te focussen op het begrijpen van de inhoud - wat natuurlijk deels de bedoeling was.</p><p>Het is uiteraard nog af te wachten wat de effecten zullen zijn op de finale quotering in juni, en wat de correlatie is tussen al dan niet meedoen met de milestones en het behaalde resultaat. Ter info, hieronder is de correlatie van vorig academiejaar tussen de punten behaald op de opdrachten (toen alles nog gequoteerd werd), en de punten behaald op het examen zonder verdere verekening van de opdrachten voor een finale score op het vak. <br /></p><p style="text-align: center;"><img alt="" src="" /></p><div data-extension-version="1.0.4" id="ConnectiveDocSignExtentionInstalled"></div>Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-17897664127031592302022-03-07T15:29:00.005+01:002022-03-07T15:29:50.738+01:00Feedback in plaats van quotering (2)<p>Afgelopen week is mijn didactisch experiment voor dit semester van start gegaan: geen opdrachten meer quoteren, enkel nog individuele feedback. Uiteraard staat of valt dergelijk opzet met het goed briefen van de studenten. Met het didactisch team betrokken bij het vak hebben we daarom veel tijd gespendeerd aan de communicatie.</p><p>Hier wat de studenten te lezen krijgen: </p><p>=========================================================</p><div class="details">
<div class="vtbegenerated">
<p><strong><span style="text-decoration: underline;">Aanpak:</span></strong></p>
<p>De opdrachten worden niet gequoteerd, en tellen dus niet als
dusdanig mee voor de finale beoordeling van dit vak. De opdrachten
worden wel bekeken en je zal wel individuele feedback ontvangen, die je
helpt om de leerstof beter te begrijpen en beter onder de knie te
krijgen. In onderwijsjargon heet dit dat we gebruik maken van <em>formatieve feedback</em> (gericht op het studeerproces), en niet op <em>summatieve feedback</em> (gericht op quoteren en punten).</p>
<p>De opzet is dat niet-gequoteerde opdrachten een sterkere
leerervaring creëeren. Doordat de "stress" van de quotering wegvalt, kan
je je als student meer richten op het verwerven van kennis en inzicht,
zonder je onmiddellijk te moeten bekommeren of een mindere opdracht nu
al dan niet zwaar zal doorwegen in de finale beoordeling.</p>
<p>Bovendien zijn er ook andere voordelen:</p>
<ul><li>Zoals je zal merken bestaat elke opdracht uit een aantal "milestones". Je hoeft niet alles in te dienen,<strong> je hebt een keuze om je te richten op die milestones die je het meest zullen bijbrengen</strong>.
Uiteraard moedigen we iedereen aan om alle milestones te maken, maar
als je om één of andere reden geen milestone wil of kan indienen, is dat
een vrije keuze zonder verdere gevolgen (behalve dan dat je misschien
de inhoud van die milestone minder in de vingers zal hebben).</li><li>De individuele feedback per milestone zal ook gegeven worden naarmate studenten die milestone indienen. <strong>We gebruiken geen uniforme deadline</strong>
waarop alle studenten de volledige opdracht indienen. Je hebt dus meer
vrijheid om de opdracht in te plannen wanneer die beter in je
tijdsbesteding past.</li><li>Vermits de opdrachten niet gequoteerd zijn (wat zou impliceren dat ze individueel gemaakt worden), <strong>heb je nu de vrijheid om met mede-studenten te overleggen, samen te werken, te discussiëren</strong>, ... zonder dat je je moet afvragen of dit wel kan volgens de regels van de academische integriteit.</li><li>De individuele feedback van de opdracht laat ook een meer vrije
aanpak van de opdrachten toe. Je kan als student je eigen methode en
tools kiezen, of zelfs eventueel buiten de krijtlijnen van een
individuele opdracht gaan.</li></ul>
<p>Als didactisch team geeft dergelijk opzet ons ook de vrijheid om
meer individuele en gerichte feedback te geven. Bij gequoteerde
opdrachten speelt het gelijk behandelen van alle studenten een
belangrijke rol: het gelijk en consistent quoteren, het op dezelfde
manier feedback geven, ... In deze dingen kruipt vaak veel tijd, zonder
dat ze effectief iets bijdragen aan het studeerproces en beheersen van
nieuwe kennis door elke student.</p>
<p><strong><span style="text-decoration: underline;">Praktisch:</span></strong></p>
<p>De opdrachten zijn elk een serie van kleinere "micro-opdrachten",
die we "milestones" noemen. Vanaf een bepaalde week wordt een opdracht
actief, en kan je beginnen werken aan de milestones. Eens een milestone
afgerond, dien je een kort verslagje in met je bevindingen, en krijg je
zo snel mogelijk individuele tekstuele feedback (niet in het weekend
:-)), die aangeeft in welke mate de milestone als "behaald" kan worden
beschouwd.</p>
<p>Puur formeel coderen we dit tevens met een cijfer (maar deze cijfers
moet je dus niet zien als punten die meetellen voor de beoordeling voor
dit vak):</p>
<ul><li>2: perfect, je hebt laten zien dat je de gevraagde doelstellingen van de milestone behaald hebt.</li><li>1: verbeteringen zijn mogelijk. Dien - rekening houdend met de feedback - eventueel een nieuw verslag in.</li><li>0: volledig ondermaats, vele tekortkomingen. Dien - rekening houdend met de feedback - eventueel een nieuw verslag in.</li></ul>
<p>Soms kan het zijn dat bij het behalen van een milestone, er nieuwe milestones ontsloten worden.</p>
<p>Elke opdracht wordt afgesloten met een collectieve feedbacksessie
(één van de oefenzittingen), waar jullie ook in groepjes kunnen
discussiëren over de milestones binnen de opdracht. Na deze
feedbacksessie beschouwen we de opdracht als afgesloten en wordt geen
verdere feedback meer gegeven op de milestones die horen bij die
opdracht.</p>
<p><strong><span style="text-decoration: underline;">FAQ</span></strong></p>
<p><strong>Moet ik de opdrachten maken?</strong><br />Nee, er is geen
verplichting tot het maken of indienen van de opdrachten. Uiteraard
raden we dit wel zeer sterk aan, vermits het je extra inzicht en kennis
zal geven die tot een betere beheersing van de leerstof leiden. Je kan
binnen één opdracht ook slechts enkele milestones indienen, maar we
raden toch sterk aan om de nodige aandacht aan alle milestones te geven,
vermits ze je kennis en intuïtie over de inhoud van het vak bijbrengen.</p>
<p><strong>De opdrachten staan niet op punten, hebben ze dan wel belang?</strong><br />Als
je geen opdrachten indient, krijg je natuurlijk ook geen feedback. De
feedback kan je alleszins helpen om de leerstof beter te verwerken. In
die zin maken de opdrachten integraal deel uit van het leerproces, en is
het dus wel belangrijk dat je ze op een ernstige manier inbouwt in je
leertraject.</p>
<p><strong> Mogen we samenwerken? </strong><br />Uiteraard, dit is één
van de voordelen van dit opzet. Als je in groep samenwerkt, hoef je ook
niet allemaal apart exact hetzelfde verslag in te dienen. Eén iemand die
iets indient volstaat, en die kan de bevindingen delen met andere
studenten. We zouden het trouwens op prijs stellen dat er geen dubbels
ingediend worden, want dit creëert enkel dubbel werk voor ons, met
minder tijd om per ingediend verslag kwalitatieve feedback te voorzien.</p>
<p><strong>Tot wanneer kan ik de opdrachten indienen en feedback verwachten?</strong><br />Dit
staat aangegeven bij elke opdracht. De collectieve sessie vormt
alleszins het einde van die specifieke opdracht, en we laten toe dat er
nog documenten ingediend worden tot enkele dagen voordien.</p>
<p><strong>Is er een forum voorzien om vragen te stellen over de opdrachten?</strong><br />Neen,
je krijgt wel feedback bij een ingediende opdracht. Op basis van die
feedback kan je natuurlijk eventueel een nieuwe versie van je verslagje
indienen, dat is de leercyclus. Maar we geven dus geen extra hints over
hoe de opdracht aan te pakken, of wat "goed" of "fout" zou zijn. <br />Als er administratieve problemen zouden zijn, mag je ons uiteraard steeds contacteren en dan proberen we op te lossen.</p>
</div>
</div><div data-extension-version="1.0.4" id="ConnectiveDocSignExtentionInstalled"></div>Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-78668853076372434702022-02-22T12:17:00.001+01:002022-02-22T12:17:21.728+01:00Feedback in plaats van quotering<p>Dit semester voer ik een grotere verandering door in een vak dat ik doceer in 1ste bachelor. Waar van oudsher een aantal opdrachten tijdens het semester opgegeven werden aan studenten, die vervolgens werden ingediend en gequoteerd (en meetelden voor een totaal van 6/20), zal ik vanaf nu werken met niet-gequoteerde opdrachten, en meer inzetten op inhoudelijke, meer persoonlijke feedback. Alle punten zullen staan louter en alleen op het examen.<br /></p><p>Ik worstel reeds langer met het opzet dat we vaak hanteren bij gequoteerde opdrachten. Té vaak zien studenten ze als een soort van verplicht nummer, en proberen ze op een gemakkelijke manier te voldoen aan de vereisten: ongeoorloofde samenwerking (wat niet strookt met de integriteit van een individuel quotering), gebruik van oplossingen online i.p.v. het werk zelf te doen, soms zelf regelrechte fraude. Aan de kant van het didactisch team is het verbeteren van opdrachten - zeker voor grote vakken - vaak een oefening om zo snel mogelijk en zo uniform mogelijk elke ingediende opdracht te verbeteren, en wordt soms veel energie gestoken in het moeilijk maken voor studenten om achterpoortjes te gebruiken. Van die boswachter-stroper mentaliteit moeten we vanaf. Met een boutade zeg ik wel eens: "Binnen enkele jaren gebruiken studenten AI om opdrachtne in te dienen, en gebruiken professoren AI om opdrachten te verbeteren. Wat kan daar in godsnaam de bedoeling van zijn?"<br /></p><p>Gedurende de zomermaanden, en na me ingelezen te hebben over alternatieve "grading"-systemen, heb ik dan de knoop doorgehakt. Uiteraard ben ik niet over één nacht ijs gegaan. Eén en ander is grondig doorgesproken met het didactisch team, de facultaire onderwijsondersteuners, en de onderwijscommissie van de opleiding waarin het vak nominaal geprogrammeerd staat.</p><p>Waar ik op mik is dat meer wordt ingezet op het inhoudelijke studeerproces. De individuele feedback die studenten zullen ontvangen op hun ingediende opdrachten zal helpen om de
leerstof beter te begrijpen en beter onder de knie te krijgen. In
onderwijsjargon heet dit dat we gebruik maken van <em>formatieve feedback</em> (gericht op het studeerproces), en niet op <em>summatieve feedback</em> (gericht op quoteren en punten).</p>
<p>Het opzet is dat niet-gequoteerde opdrachten een sterkere
leerervaring creëeren. Doordat de "stress" van de quotering wegvalt, kan
je je als student meer richten op het verwerven van kennis en inzicht,
zonder je onmiddellijk te moeten bekommeren of een mindere opdracht nu
al dan niet zwaar zal doorwegen in de finale beoordeling.</p>
<p>Bovendien zijn er ook andere voordelen:</p>
<ul><li>Elke opdracht zal bestaan uit een aantal
kleinere "milestones". Een student hoeft niet alles in te dienen, maar heeft de keuze om zich te richten op die milestones die het meest zullen bijbrengen.
Uiteraard moedigen we iedereen aan om alle milestones te maken, maar als een student om één of andere reden geen milestone wil of kan indienen, is dat
een vrije keuze zonder verdere gevolgen (behalve dan dat de student de
inhoud van die milestone minder in de vingers zal hebben).</li><li>De individuele feedback per milestone zal ook gegeven worden
naarmate studenten die milestone indienen. We gebruiken geen uniforme
deadline waarop alle studenten de volledige opdracht indienen. Studenten hebben dus meer vrijheid om de opdracht in te plannen wanneer die beter in je
tijdsbesteding past.</li><li>Vermits de opdrachten niet gequoteerd zijn (wat zou impliceren dat
ze individueel gemaakt worden), hebben studenten nu de vrijheid om met
mede-studenten te overleggen, samen te werken, te discussiëren, ...
zonder dat men zich moet afvragen of dit wel kan volgens de regels van de
academische integriteit. Idem geldtvoor zich te baseren op extern materiaal, zolang dit uiteraard maar op de juiste manier gerefereerd wordt.<br /></li><li>De individuele feedback van de opdracht laat ook een meer vrije
aanpak van de opdrachten toe. Een student kan een eigen methode en
tools kiezen, of zelfs eventueel buiten de krijtlijnen van een
individuele opdracht gaan.</li></ul>
<p>Als didactisch team geeft dergelijk opzet ons ook de vrijheid om
meer individuele en gerichte feedback te geven. Bij gequoteerde
opdrachten speelt het gelijk behandelen van alle studenten een
belangrijke rol: het gelijk en consistent quoteren, het op dezelfde
manier feedback geven, het vermijden van eindeloze discussies achteraf over de quotering, ... In deze dingen kruipt vaak veel tijd, zonder
dat ze effectief iets bijdragen aan het studeerproces en beheersen van
nieuwe kennis door elke student.</p><p>Natuurlijk ben ik ook niet naïef. Het hanteren van opdrachten die weliswaar feedback opleveren, maar geen quoteringen, betekent ook dat er een mogelijkheid is dat een significant deel van de studenten de opdrachten niet meer zullen indienen. Uit de bevragingen die ik samen met facultaire onderwijsondersteuners heb georganiseerd bij studenten die het vak vorig jaar volgden, blijkt dit echter mee te vallen. Een grote groep studenten zegt nog steeds de opdrachten te zullen maken indien ze niet gequoteerd zijn. Of dat ook zal zijn is nog even afwachten.<br /></p><p>Maar alles staat of valt met het goed inlichten van de studenten: Waarom de opdracht maken? Waarom zijn ze nuttig? Wat zal je aan kennis en vaardigheden verwerven? Welk type examenvragen sluiten aan bij de opdrachten? Daar heb ik de voorbije weken dus redelijk wat tijd aan gespendeerd.<br /></p><p>Alleszins ben ik benieuwd naar de resultaten ...<br /></p><div data-extension-version="1.0.4" id="ConnectiveDocSignExtentionInstalled"></div>Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-62480911460939500922022-02-09T17:09:00.009+01:002022-06-09T14:41:13.773+02:00Verengelsing van ons Hoger Onderwijs<p class="MsoNormal"><span style="color: #2b00fe;"><!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--><i><b><span lang="NL">Deze tekst is een persoonlijke mening en weerspiegelt niet noodzakelijk de houding van de KU Leuven of opleidingen aan de KU Leuven waar ik bij betrokken ben als docent.</span></b></i></span></p><p></p><p>De verengelsing van ons hoger onderwijs is al een tijdje aan de gang. Weliswaar heeft de wetgever één en ander verankerd in de vorm van een maximaal aantal opleidingen dat in een andere taal dan het Nederlands kan worden aangeboden en een maximaal aantal anderstalige vakken dat in een Nederlandstalige opleiding mag staan, maar de instellingen van hoger onderwijs hebben hier steeds creatieve omwegen voor verzonnen. De trein der verengelsing dendert onherroepelijk verder. <br /><br />Wat me zorgen baart is niet zozeer het gebruik van Engels in het hoger onderwijs, maar wel het gebruik van uitsluitend Engels. We dreigen op die manier een belangrijke component van ons onderwijssyteem – Nederlandstalig hoger onderwijs – langzamerhand verloren te zien gaan. <br /><br />De vraag die men zich kan stellen is of dit erg is. Voorstanders van de verengelsing vinden uiteraard van niet, en halen vaak het argument van de internationalisering en globalisering aan. Een universiteit opereert nu eenmaal in een internationale omgeving, en dus kan men niet anders dan alle opleidingen in het Engels aan te bieden. There is no alternative! Maar is dit wel zo? Zitten we niet teveel vast in een eenheidsdenken? <br /><br />Argumenten pro of contra verengelsing zijn grofweg onder te brengen in diverse categorieën:</p><ul style="text-align: left;"><li>Het al dan niet naleven (naar de geest of de letter) van de geldende taalwetgeving betreffende het hoger onderwijs;</li><li>Didactische gevolgen van onderwijs in een taal anders dan de moedertaal van vele studenten en docenten; </li><li>Operationele optimalisatie: het al dan niet dubbel geven van vakken, of al dan niet in stand houden van opleidingen enkel op papier; </li><li>Strategie van een universiteit of opleiding, vaak ingegeven door financieringsmechanismen en/of de plaats op de internationale rankings; </li><li>Maatschappelijke consequenties van hoger onderwijs in een andere taal dan het merendeel van de bevolking. <br /></li></ul><p>Laten we op elk van deze thema’s wat dieper ingaan. <br /><br /><b>Huidige taalregeling. </b><br /><br />De huidige taalregeling en -wetgeving is duidelijk. Een beperkt aantal bachelor- en masteropleidingen (uitgedrukt als percentage van het totale aantal) kan aangeboden in een andere taal dan het Nederlands. Maar een opleiding of een vak op papier betekent niet steeds dat die opleiding of dat vak ook effectief wordt aangeboden. Zogenaamde spookvakken en zelfs hele spookopleidingen zijn gangbaar geworden, en tot nu toe gedoogd door de universiteiten zelf. <br /><br />Vaak wordt over het hoofd gezien dat een Nederlandstalige opleiding zelf ook tot 50% van de opleidingsonderdelen in een andere taal mag aanbieden (weliswaar met een aantal restricties). Dat laat op zich voldoende ruimte om een anderstalig aanbod in te richten, zonder dat daarom die Nederlandstalige moet verdwijnen. <br /><br />Een Nederlandstalig vak betekent ook niet dat alle studiemateriaal in het Nederlands moet zijn. Als docent kan je best een anderstalig handboek of teksten gebruiken. Maar de contactmomenten, examens, e.d., moeten wel in het Nederlands plaatsvinden. <br /><br /><b>Didactiek </b><br /><br />Het hoeft weinig betoog dat onderwijs in een andere taal dan je moedertaal, of dat nu aan studenten- of docentenkant is, een aantal nadelen heeft. Studies in Nederland tonen aan dat een Nederlandstalige student 50% minder woordenschat beheerst in het Engels, vergeleken met het Nederlands. En alhoewel docenten quasi allemaal een C1-niveau Engels hebben, moeten we ook wel toegeven dat niet elke les in het Engels even vlot gegeven wordt. <br /><br />Engelstalige opleidingen vragen van internationale studenten vaak een taaltest, om na te gaan of men het Engels beheerst. Maar van Vlaamse studenten in dezelfde opleiding wordt dit doorgaans niet gevraagd. Op termijn is dat verschil natuurlijk niet houdbaar, en zullen ook Vlaamse studenten een test Engels moeten afleggen om toegelaten te worden. Maar wat indien men niet slaagt? Of wat met Vlaamse studenten die minder taalvaardig zijn? Voeren we dan taalfaciliteiten in, naar voorbeeld van de vele andere faciliteiten die nu ook reeds bestaan? <br /><br />Er wordt ook wel aangevoerd dat we enkel masteropleidingen verengelsen, maar dat de bacheloropleidingen wel degelijke Nederlandstalig blijven. Echter, het hellend vlak loert hier om de hoek. En nadien zie je zo dat het middelbaar onderwijs zich meer en meer zal richten op Engels “als voorbereiding op de hoger onderwijs”. <br /><br />We hebben het dan wel over het Engels, maar het zou correcter zijn het te hebben over het EMI (English as a Medium of Instruction), of het ELF (English as a Lingua Franca), waarmee dan bedoeld wordt die subset van het Engels die door niet-Engelstaligen wereldwijd gebruikt wordt. Soms wordt ook wel eens de pejoratieve term Globish gebruikt. Op zich vind ik het gebruik van een beperkter taalregister jammer. Academisch onderwijs is de meest gevorderde vorm van onderwijs, en daar hoort ook een correct taalgebruik bij. Het ontbreken van een uitgebreid vocabularium en mogelijkheid tot nuance impliceert daarbij een aantal beperkingen. <br /><br />Uiteraard zal niemand ontkennen dat de communicatietaal van de wetenschap het Engels is. Maar onderzoek is iets anders dan onderwijs. En het is niet alsof hele generaties studenten in de afgelopen decennia géén taalvaardigheid in het Engels hadden (of het Frans, of het Duits ...), en daardoor minder kansen zouden gehad hebben op de internationale arbeidsmarkt. <br /><br /><b>Operationeel </b><br /><br />Het langzaamaan uitdoven van ons Nederlandstalig onderwijsaanbod heeft ook te maken met het optimaal benutten van de tijd van docenten. Een parallel aanbieden van zowel Nederlandstalige en Engelstalige opleidingen betekent natuurlijk een dubbel aantal colleges. Bovendien is er de afgelopen jaren, als gevolg van de internationalisering van onderzoek, een ander pijnpunt ontstaan. Een groter aandeel van onze doctoraatsstudenten, die mee instaan voor didactische begeleiding, is niet Nederlandstalig. Vandaar dat al snel de stap naar verdere verengelsing gezet wordt, ook al omdat in sommige domeinen veel van het studiemateriaal reeds in het Engels is. <br /><br />Echter, dergelijke beschouwingen kunnen nooit de eerste drijfveer zijn voor het de facto afschaffen van het Nederlandstalig aanbod. Ze kunnen natuurlijk wel in rekening gebracht eens een bepaalde keuze gemaakt is, en op welke manier academisch personeel als gevolg daarvan het best voor didactische taken kan ingezet worden. <br /><br /><b>Strategie </b><br /><br />De globalisering en internationalisering zijn de voornaamste argumenten vóór een steeds verdere verengelsing. Het aantrekken van internationale docenten, onderzoekers, en ook studenten betekent dat we best alles in het Engels organiseren. In één beweging wordt dan ook maar gepleit om de voertaal van de hele universiteit Engels te maken. Of, zoals onlangs het geval was bij een Nederlandse universiteit, het gebruik van Nederlands op de campus volledig af te raden, omdat het niet inclusief genoeg zou zijn. <br /><br />Eén en ander is natuurlijk ingegeven door diverse factoren, niet in het minst de beruchte rankings. Universiteiten zijn hier ondertussen zowat aan verhangen, en pakken fier uit met de minste beweging in de nieuwst gepubliceerde lijstjes. Maar die rankings hanteren natuurlijk een aantal parameters die internationalisering bevoordelen. Zouden ze dat niet doen, dan smelten een aantal argumenten weg. Inschrijvingsgelden zijn een andere factor. Niet-EER- studenten betalen een hoger inschrijvingsgeld. Die gelden vormen ondertussen een niet onaanzienlijk budget voor individuele opleidingen, in die mate dat er zelfs personeel van kan betaald worden. Het vraagt niet veel verbeeldingskracht om te weten of een opleiding liever een student aantrekt die 6000, dan wel 1000 euro inschrijvingsgeld per jaar betaalt. <br /><br /><b>Maatschappij </b><br /><br />Hier moet het debat werkelijk over gaan. Als je universiteiten of zelfs individuele opleidingen laat beslissen of ze nog een Nederlandstalig equivalent willen aanbieden, worden té vaak de bovenstaande kruideniers- en louter utilitaire argumenten gebruikt. Maar een universiteit opereert natuurlijk in een bredere maatschappij, en staat niet als een ivoren toren op een verheven eilandje. <br /><br />Fundamenteel moet men zich de volgende vraag stellen: <i>Wat is de maatschappelijke rol van een Vlaamse universiteit, grotendeels gefinancierd met publieke middelen, in een Nederlandstalig taalgebied?</i> <br /><br />Het gebruik van louter een andere taal dan de taal van de maatschappij houdt het gevaar van vervreemding en elitarisme in. Dreigen we niet een klasse van jonge, hoogopgeleide, internationaal geörienteerde mensen te maken, die nog weinig voeling zal hebben met wat er in de maatschappij leeft? Die niet enkel tijdens de studies, maar ook nadien, misschien nét daarom nog weinig het Nederlands zullen gebruiken? <br /><br />Wat ook met de diversiteit in de wetenschap? Taal en denkpatronen zijn verweven. Dreigen we met de verengelsing niet in een soort eenheidsdenken terecht te komen? Net zoals verschillende universiteiten een andere invulling geven aan een opleiding in dezelfde discipline, geldt dit ook voor diverse landen en taalgebieden. Opleidingen in verschillende talen creëren een rijker intellectueel landschap, geen enger. <br /><br /><b>Besluit </b><br /><br />Alhoewel er uiteraard diverse argumenten vóór verdere verengelsing te vinden zijn, baart het me sterk zorgen dat dit een pensée unique dreigt te worden. Nederlands als taal in het hoger onderwijs dreigt te verdwijnen, en dit wordt naar mijn aanvoelen té vaak gezien als onvermijdelijk, alsof het de enige weg vooruit is. Zelden wordt er nog geluisterd naar andere argumenten. <br /><br />Onderwijs – ook hoger onderwijs – in de eigen taal is zou een basisrecht voor de hele bevolking moeten zijn. Nederlandstalig hoger onderwijs is een publiek en gemeenschappelijk goed. De universiteiten kunnen en mogen dit goed naart best vermogen beheren, maar het is niet aan hén om deze verworvenheid eenzijdig af te schaffen.<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="false"
DefSemiHidden="false" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="376">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footnote text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="header"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footer"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index heading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="table of figures"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="envelope address"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="envelope return"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footnote reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="line number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="page number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="endnote reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="endnote text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="table of authorities"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="macro"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="toa heading"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Closing"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Signature"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Message Header"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Salutation"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Date"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text First Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text First Indent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Note Heading"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Block Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Hyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="FollowedHyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Document Map"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Plain Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="E-mail Signature"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Top of Form"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Bottom of Form"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal (Web)"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Acronym"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Address"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Cite"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Code"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Definition"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Keyboard"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Preformatted"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Sample"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Typewriter"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Variable"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal Table"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation subject"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="No List"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Contemporary"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Elegant"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Professional"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Subtle 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Subtle 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Balloon Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Theme"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" QFormat="true"
Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" QFormat="true"
Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" QFormat="true"
Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" QFormat="true"
Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" QFormat="true"
Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" QFormat="true"
Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="41" Name="Plain Table 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="42" Name="Plain Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="43" Name="Plain Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="44" Name="Plain Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="45" Name="Plain Table 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="40" Name="Grid Table Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46" Name="Grid Table 1 Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51" Name="Grid Table 6 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52" Name="Grid Table 7 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46" Name="List Table 1 Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51" Name="List Table 6 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52" Name="List Table 7 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Mention"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Smart Hyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Hashtag"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Unresolved Mention"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Smart Link"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:8.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:107%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style>
<![endif]--></p><div data-extension-version="1.0.4" id="ConnectiveDocSignExtentionInstalled"></div>Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-12724629939022905192021-06-30T15:09:00.002+02:002021-06-30T15:09:35.645+02:00Welke cursustekst ... ?<p>Een moeilijke keuze die je als docent moet maken is welke cursustekst je wil gebruiken voor een vak. Zeker als je een nieuw vak zal doceren, of als je een vak een grondige make-over geeft, is het van belang om hier grondig over na te denken. De visie van studenten en docent is hier ook niet altijd dezelfde, en soms zijn er licht tegenstrijdige belangen.</p><p>Studenten zijn vaak vragende partij om een tekst te hebben die zo nauw mogelijk aansluit bij de hoorcolleges. De klassieke zelf-geschreven cursustekst door de prof is een typisch voorbeeld. Maar een nauw aansluiten bij de gegeven lessen heeft ook nadelen. "De prof leest gewoon de cursus af, dus ik hoef niet te komen ..." is een cliché-argument dat dan vaak in deze context gebruikt wordt. Daarom is een zelf-geschreven tekst die een weergave vormt van de lessen vaak een tweesnijdend zwaard. De zelf-geschreven tekst is natuurlijk ook allang niet meer de ACCO-cursus of uitgave van de studentenkring uit mijn eigen studententijd. Die teksten hadden vaak geen goede inhoudstafel, geen index achteraan, en overzicht was soms moelijk. Maar ze waren wel goedkoop, en dat is uiteraard een argument dat meespeelt.</p><p>Het alternatief aan het andere uiteinde van het spectrum is een academisch uitgegeven boek, vaak in het Engels. Zelf gebruik ik als docent vaak dergelijke handboeken, en ik zie een aantal voordelen. Dergelijke handboeken zijn goed geschreven en professioneel uitgegeven. Ze bevatten uitvoerige illustraties, een trefwoordenlijst, oefeningen en vraagstukken aan het einde van elk hoofdstuk, enzovoort. Bovendien - en dit vind ik zeer belangrijk - sluiten ze nu nét niet helemaal aan bij de lessen, omdat je als docent vaak een selectie maakt van topics uit het boek en er een eigen selectie aan toevoegt. Dat maakt dat het boek "rafelige randjes" heeft t.o.v. de leerstof zoals behandeld in het vak. Het zijn net die rafelige randjes die studenten moeten uitdagen, het zijn die randjes die aangeven dat er méér te ontdekken valt buiten het hetgene dat de docent in de lessen vertelt. It's a feature, not a bug!</p><p>Maar natuurlijk, boeken of teksten vormen sinds lang niet meer het enige studiemateriaal. Slides die gebruikt werden tijdens de les worden vaak ter beschikking gesteld, en sommige studenten laten zich dan verleiden om enkel die slides te studeren. Zeker sinds corona zijn de lesopnames en kennisclipjes allerhande erbij gekomen. Soms wordt er ook gewerkt met "shared" documenten waar studenten samen een samenvatting kunnen maken e.d.</p><p>Dergelijke overdaad aan studiemateriaal zorgt soms voor een jungle, zeker voor eerstejaarsstudenten. Het is daarom belangrijk als docent aan te geven hoe er met de diverse leermaterialen moet omgesprongen worden. En dat kan voor elke student een ander optimaal evenwicht zijn. Zolang men maar op een goede manier bezig is met de leerstof, komt alles wel in orde ...<br /></p>Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-61370268413282962212021-05-04T12:38:00.008+02:002021-05-04T15:33:19.209+02:00Lesnota's delen, of niet?<p>Deze week was er wat commotie rond het bericht dat de Universiteit Gent het aan studenten zou verbieden om lesnota's en ander materiaal met elkaar te delen. De oorspronkelijke berichten waren niet correct, wat de universiteit noopte om <a href="https://www.ugent.be/nl/actueel/statement-ugent-reactie-op-schamper-artikel-notities-delen">een officieel bericht uit te sturen</a>.</p><p>De hele discussie lokte uiteraard de nodige heftige reacties uit, niet enkel bij huidige, maar ook bij oud-studenten. Ook in mijn persoonlijke vriendenkring waren er wat bedenkingen over - "Hoezo, dat deden wij vroeger als student toch ook?". Het thema leeft dus wel.</p><p>Ook mijn eigen universiteit heeft reglementen terzake. Uit het <a href="https://www.kuleuven.be/onderwijs/oer/2020/">Onderwijs- en Examenreglement van de KULeuven</a> (artikel 99, paragraaf 3 en 4):</p><p style="text-align: left;"><i></i></p><blockquote><p style="text-align: left;"><i><br /></i><span style="color: #990000;"><i>§3. Opnames van onderwijsactiviteiten en examens</i><i><br />[...]</i><i><br />Commercieel gebruik van opnames van onderwijsactiviteiten is uitgesloten, evenals het opnemen van examens voor eender welk gebruik. Een student die het materiaal gebruikt zonder rekening te houden met deze afspraken, wordt onderworpen aan de sancties van het tuchtreglement. De studenten kunnen zich niet verzetten tegen het maken van opnamen van onderwijsactiviteiten die de docent gebruikt voor simultane uitzending en/of plaatsing op leerplatformen. Zij kunnen wel vragen niet persoonlijk in beeld te worden gebracht.</i></span><span style="color: #990000;"><i><br /><br />§4. Verspreiden van leer- en examenmateriaal<br /></i></span> <span style="color: #990000;"><i>De studenten mogen in geen geval leermateriaal (cursusteksten, oefeningen, slides, …) dat de KU Leuven hun in het kader van hun opleiding tegen betaling of kosteloos ter beschikking heeft gesteld, vermenigvuldigen en verspreiden, zodat zijzelf of derden er commercieel voordeel uit kunnen halen.<br />De studenten mogen evenmin examenmateriaal dat de KU Leuven hun in het kader van hun opleiding tegen betaling of kosteloos ter beschikking heeft gesteld, vermenigvuldigen en gebruiken voor andere dan persoonlijke doeleinden. <br />[...]<br /><br /></i></span></p></blockquote><p style="text-align: left;"><span style="color: #990000;"><span style="color: black;">Het is dus niet zo dat alles zomaar kan en mag. Er zijn wel degelijk vastgelegde afspraken en reglementen. <br /></span></span></p><p style="text-align: left;"><span style="color: #990000;"><span style="color: black;">In een ietwat naïeve kijk op "het delen van lesnota's" gaat het over handgeschreven notities tijdens een les, die uit altruïsme gedeeld worden met een zieke medestudent. En ongetwijfeld, dit gebeurt, en daar is ook niets mis mee. Dit is echter niet de praktijk die universiteiten met argusogen bekijken en via reglementen willen inperken. Het delen van studiemateriaal (eigen nota's of niet) is in zekere zin een uitloper van een discussie die al ongeveer 20 jaar loopt over het delen van digitale content zoals muziek en films. Waar pakweg in de jaren 70 of 80 van vorige eeuw enkel handgeschreven nota's konden gedeeld worden door naar de lokale copyshop te trekken, is de verspreiding via huidige communicatiekanalen, en dit zowel qua bereik als moeite die men ervoor moet doen, zeer eenvoudig geworden. Dit geeft ook een gewijzigde dynamiek aan het delen. Waar voordien de ontvanger zelf moeite moest doen om aan een kopieerapparaat te staan, gebeurt het delen nu vaak met een muisklik. En ook in tegenstelling tot vroeger, heeft de deler niet altijd controle over met wie zijn of haar materiaal gedeeld wordt.</span></span></p><p style="text-align: left;"><span style="color: #990000;"><span style="color: black;">Het gaat ook allang niet meer enkel over handgeschreven nota's. Docenten stellen slides van lessen via de elektronische leerplatformen van universiteiten beschikbaar, en dienen vaak als basis van de nota's. Mag een student zomaar een geannoteerde versie van die slides verdelen? Lesopnames zijn sinds Corona eveneens in grote aantallen beschikbaar. Maar ook cursusteksten zelf zijn allang niet meer de beduimelde hoopjes papier van weleer. Digitale versies worden meer en meer gangbaar. Maar het gaat verder dan dat. Als docent geef ik mijn vakken uiteraard kennis mee die ik zelf ook niet altijd origineel bedacht heb, en die ik zelf ook uit boeken of wetenschappelijke publicaties haal. Maar inzichten en verbanden die ik studenten meegeef zijn wel mijn origineel denkwerk. Aan wie of wat behoren die inzichten toe? En mogen studenten die ongelimiteerd delen met elkaar, of vrij beschikbaar stellen op het internet? Of die tegen betaling aanbieden aan derden? </span></span><span style="color: #990000;"><span style="color: black;"><span style="color: #990000;"><span style="color: black;">Dit roept natuurlijk vragen op inzake auteursrecht, het correct gebruik van referenties e.d. </span></span></span></span></p><p style="text-align: left;"><span style="color: #990000;"><span style="color: black;">Ik meen echter dat een juridisch kader (in casu auteursrecht) nooit voldoende zal zijn om het ongepast of ongewenst delen van informatie tegen te gaan. We opereren immers in een universitaire context, waar de opleiding van jonge mensen centraal staat. En opleiding betekent het doorgeven van kennis, ook persoonlijke inzichten die een docent meegeeft. Het zijn immers de persoonlijke interpretaties en inzichten van docenten die het verschil maken tussen een opleiding aan instelling X of Y, en die een universitaire opleiding een uniek karakter geven. Je kan dus moeilijk het delen van kennis, het bediscussiëren van die kennis, het doorgeven van kennis ... in een universiteit aan banden leggen.<br /></span></span></p><p style="text-align: left;"><span style="color: #990000;"><span style="color: black;">Maar we werken natuurlijk ook in een context waarin onderwijsinspanningen haalbaar moeten zijn voor docenten. Het delen van examenvragen raakt aan deze materie. Je kan als docent niet eindeloos elk jaar nieuwe examenvragen blijven verzinnen, dus recyclage zal steeds bestaan. Als studenten examenvragen delen met elkaar, schaadt dat dan niet het vertrouwen tussen studenten en docenten? Als docent moet je immers kunnen vertrouwen dat studenten zich inschrijven in het universitair gebeuren, en dat betekent voor mij ook geen sabotage plegen van evaluatie-activiteiten, noch voor mede-studenten, noch voor docenten. Studenten die informatie over examens delen met mede-studenten, schaden mijn insziens wel degelijk dat vertrouwen. Het tegenargument is natuurlijk dat kennis over mogelijke examenvragen deel uitmaken van het studieproces. En dat is juist. Daarom ben ik voorstander van dat docenten gewoonweg alle ooit gestelde examenvragen delen op het elektronische leerplatform. Dat doe ik zelf al jaren, en ik ondervind er weinig last van. Misschien ook omdat ik elk jaar wel degelijk moeite doe om variaties op examenvragen te bedenken :-)<br /></span></span></p><p style="text-align: left;"><span style="color: #990000;"><span style="color: black;">Maar examenvragen zijn iets anders dan examenantwoorden. Het delen hiervan, eventueel op basis van officieel verkregen (individuele) feedback, is wel iets waar men zich vragen over kan stellen. Ook hier weer maakt de digitalisering het eenvoudig om informatie te delen. Maar hier meen ik wel degelijk dat door het delen van antwoorden of modeloplossingen op examens, buiten de goedkeuring van de docent om, studenten schade kunnen berokkenen aan het onderwijsproces. Het is begrijpbaar vanuit studentenstandpunt, maar het leidt op termijn tot meer juridisering, regelgeving, argwaan, ... bij het evalueren van toekomstige studenten.<br />Permanente evaluatie (opdrachten doorheen het jaar) zit in hetzelfde schuitje. In mijn opleiding maken studenten vaak stukjes software. Die met elkaar delen wordt niet getolereerd, ze publiek beschikbaar maken ook niet. Kunnen we dat als docent 100% controleren en in de hand houden? Neen. Maar het zorgt wel voor een boswachter-stroper klimaat eerder dan voor een constructief klimaat inzake onderwijs- en evaluatie-activiteiten.<br /></span></span></p><p style="text-align: left;"><span style="color: #990000;"><span style="color: black;">Daarom pleit ik voor een grondig inzetten op academische integriteit, wat in andere landen meer dan in België reeds langer een traditie is. Studenten maken deel uit van een academische gemeenschap, en daar hoort een integere en deontologische houding bij, die het onderwijsproces als geheel, voor de academische gemeenschap als geheel, niet schaadt. Enkele jaren geleden stelde ik <a href="https://eng.kuleuven.be/studeren/masterproef-en-papers/plagiaat#Integriteitscode">een tekst op voor mijn faculteit rond academische integriteit</a>, waarvan de inleiding voor mij nog steeds een goede leidraad is:</span></span></p><p style="text-align: left;"><span style="color: #990000;"><i></i></span></p><blockquote><i>Studenten en docenten aan de Faculteit Ingenieurswetenschappen van de KULeuven vormen samen een academische werkomgeving waarin studenten worden opgeleid tot burgerlijk ingenieur. Dit veronderstelt een integere houding van beiden. Studenten mogen van docenten en didactische staf verwachten dat hun academisch werk op een eerlijke en correcte manier beoordeeld wordt. Anderzijds mogen docenten verwachten dat ingediend werk op een correcte manier de kennis en de vaardigheden van de student weergeeft.<br />De professoren, de opleiding, en de Faculteit vragen veel inspanningen van een student gedurende zijn of haar volledige studiecarrière. Als student kan men zich op bepaalde momenten overwerkt voelen door de hoeveelheid verslagen, werkjes, practica, lessen e.d. Niettegenstaande de stress die dit kan teweeg brengen, wordt er echter steeds verwacht dat elke student zichop een eerlijke en integere manier opstelt t.o.v. medestudentenen professoren. Dit sluit uit dat studenten zich bezondigen aan plagiaat, ongeoorloofde vormen van samenwerking, het stelen van resultaten, werk van anderen onder eigen naam indienen, etc.<br />Academische fraude, en het schenden van de academische integriteit, beschaamt het vertrouwen tussen studenten en professoren, dat aanwezig moet zijn ineen leeromgeving die streeft naar excellentie. De Faculteit Ingenieurswetenschappen gaat er dan ook van uit dat alle betrokkenen in het leerproces een correcte academische houding ter harte nemen.</i></blockquote><p><span style="color: black;"> Er is nog veel werk aan de winkel ... </span></p><p></p><div style="text-align: left;"><span style="color: #990000;"></span></div><div><span style="color: #990000;"></span></div><p style="text-align: left;"><span style="color: #2b00fe;"><i></i></span></p>Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-38453762695729457192021-04-27T17:51:00.002+02:002021-04-28T16:24:06.490+02:00Tweede examenkans, of tweede studeerkans?<p>Met de regelmaat van de klok duiken er in universitaire discussies allerhande de herexamens op. Of het nu gaat over de praktische organisatie van het academiejaar, de verwachtingen van studenten over examens, de slaagpercentages in het algeheel ... herexamens maken deel uit van het Vlaamse universitaire landschap. Telkens de idee van herexamens bediscussieerd wordt, of onderhevig is aan "hervormingen", gaat dergelijke discussie vaak gepaard met sterk emotionele reacties. De voorbije jaren heb ik dergelijke discussies met wisselende intensiteit mogen meemaken.<br /></p><p>In willekeurige volgorde, enkele bedenkingen ... </p>
<ol style="text-align: left;">
<li><b>Een tweede examenkans is niet hetzelfde als een tweede studeerkans</b>. Vaak worden beide begrippen door elkaar gehaald. De discussie kan vaak zuiverder gevoerd worden door deze twee benaderingen over herexamens uit elkaar te halen. Een tweede examenkans kan enkele dagen ná het vorige examen plaatsvinden, daar hoeft geen twee maand overheen te gaan. Herexamens
moeten bedoeld zijn voor
studenten die ingezet hebben op het leerproces, maar de eerste examenkans
niet ten volle konden benutten.</li>
<li><b>Waarom herexamens als we reeds toleranties hebben?</b> Globaal gezien moet een student, in de weg naar een diploma, een slaagcijfer behalen op een aantal opleidingsonderdelen. Een student heeft nu per academiejaar 2 examenkansen. Vaak kan een opleidingsonderdeel het jaar nadien opnieuw opgenomen worden (en zijn er dus reeds 4 examenkansen). Mits een aantal voorwaarden ook nog een derde maal (6 examenkansen). Waarom zijn dan nog toleranties nodig (inzetten bij een cijfer < 10/20), als er reeds zovele examenkansen zijn? Of omgekeerd, waarom zovele examenkansen als er toleranties zijn?</li>
<li><b>Herexamens mogen en kunnen niet structureel behoren tot het studieverwachtingspatroon</b>. In om het even welke instelling hoger onderwijs zou het de norm moeten zijn dat een student, mits de juiste studiehouding en studie-inspanningen, op alle opleidingsonderdelen een slaagcijfer behaalt bij een eerste examenkans. In het eerste jaar komt hier de voorwaarde 'mits een goede studiekeuze' bij. Het niet-slagen op opleidingsonderdelen (en dus ook herexamens) zouden uitzonderingen omwille van speciale omstandigheden moeten zijn.</li>
<li><b>Studie-programma's moeten haalbaar zijn op 10 maand, niet op 12 maand of langer</b>. Modeltrajecten moeten zodanig opgesteld zijn dat de gemiddelde student, opnieuw mits de juiste studie-inspanningen, perfect op alles kan slagen binnen de voorziene periode van 10 maand. Denkpistes waarbij zogenaamde "thesisjaren" tot de geplogendheden beginnen te horen, zijn uit den boze. Ook examens beoordelen mag niet gebeuren met in het achterhoofd 'er zijn nog steeds herexamens', en dit noch in positieve, noch in negatieve zin.<br /></li>
<li><b>Herexamens zullen steeds deel uitmaken van het onderwijslandschap</b>, al is het maar om speciale situaties zoals langdurige ziekte of overmacht op te vangen. Maar dit is voorwaardelijk, niet onvoorwaardelijk.</li>
<li><b>Maak onderscheid tussen het eerste jaar en hogere jaren</b>. Omwille van de vrije studiekeuze zoals we die in Vlaanderen kennen, zal er steeds een significant deel van de studentenpopulatie een 'verkeerde' keuze maken, of het nu omwille van voorkennis, interesse of studie-aanpak is. Maar modaliteiten uitwerken voor eerstejaarsstudenten hoeven niet noodzakelijk te gelden voor hogerejaars.</li>
<li><b>Herexamens zijn geen planningstool voor de student</b>. Studenten moeten niet de vrijheid hebben om een examen af te leggen in diverse zittijden. Een herexamen is een herkansing, het is geen alternatieve eerste kans.</li>
<li><b>Het
leerproces is een gedeelde verantwoordelijkheid van docenten en studenten</b>.
Docenten mogen er van uitgaan dat studenten de beschikbare
studietijd gedurende het reguliere semester ten volle benutten. Dit houdt in
dat studenten actief bezig zijn met de leerstof, dat studenten zich inspannen
voor opdrachten en gebruik maken van de aangeboden ondersteuning en facilteiten. Anderzijds is
het de verantwoordelijkheid van de docenten en de opleiding dat de gevraagde
inspanningen voor studie-activiteiten gedurende het semester doelgericht en
haalbaar zijn, en dat er een redelijke spreiding van de studiebelasting is.</li>
<li><b>Examenkansen kunnen losgekoppeld worden van examenperiodes</b>. Waarom slechts één examenkans per examenperiode? Vaak immers worden discussie over 'herexamens' gekoppeld aan discussies over de kalender waarin deze herexamens gepland worden.</li>
<li><b>Herexamens kunnen ondere modaliteiten georganiseerd worden</b>: meer compacte roostering; of zelfs eventueel een gelimiteerde quotering, met het oog op het aanmoedigen van studenten om maximaal in te zetten op de eerste examenkans.</li></ol><p>Telkens voer voor heel wat discussie :-) <br /></p>Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-35571566.post-39611358378686024962021-02-14T12:29:00.003+01:002021-02-14T12:39:19.648+01:00Studiekeuze and such ...<p>Enige tijd geleden, naar aanleiding van de ijkingstoetsen begin dit academiejaar, postte ik <a href="https://twitter.com/philipdutre/status/1299277201553133569?s=20">deze reeks tweets </a>in augustus 2020 ...<span lang="NL" style="mso-ansi-language: NL;"> </span></p><p style="margin-left: 40px; text-align: left;"><span style="color: #274e13;"><i><span lang="NL" style="mso-ansi-language: NL;">Dit weekend wordt
de #ijkingstoets voor de opleiding #burgerlijkingenieur georganiseerd. Sinds
2018 is de ijkingstoets verplicht, maar niet-bindend, d.w.z. je moet deelnemen,
maar hoeft niet geslaagd te zijn, om aan de studies te beginnen. 1/10</span></i></span>
</p><p class="MsoNormal" style="margin-left: 40px; text-align: left;"><span style="color: #274e13;"><i><span lang="NL" style="mso-ansi-language: NL;">Voor meer
informatie betreffende de #ijkingstoets, en het effect op verder verloop
studies, zie o.a. </span><a href="https://www.ijkingstoets.be/"><span lang="NL" style="mso-ansi-language: NL;">https://www.ijkingstoets.be/</span></a><span lang="NL" style="mso-ansi-language: NL;"> en </span><a href="https://eng.kuleuven.be/studeren/toekomstige-studenten/ijkingstoets%202/"><span lang="NL" style="mso-ansi-language: NL;">https://eng.kuleuven.be/studeren/toekomstige-studenten/ijkingstoets
2/</span></a><span lang="NL" style="mso-ansi-language: NL;">10</span></i></span></p><span style="color: #274e13;"><i>
</i></span><p class="MsoNormal" style="margin-left: 40px; text-align: left;"><span style="color: #274e13;"><i><span lang="NL" style="mso-ansi-language: NL;">Sinds de
invoering van de #ijkingstoets voor de studies #burgerlijkingenieur enkele
jaren geleden, hebben meer en meer studierichtingen een (niet-verplichte,
niet-bindende) ijkingstoets ingevoerd. Zie o.a. voor een overzicht </span><a href="https://www.ijkingstoets.be/studiekeuze/"><span lang="NL" style="mso-ansi-language: NL;">https://www.ijkingstoets.be/studiekeuze/</span></a><span lang="NL" style="mso-ansi-language: NL;"> 3/10</span></i></span></p><span style="color: #274e13;"><i>
</i></span><p class="MsoNormal" style="margin-left: 40px; text-align: left;"><span style="color: #274e13;"><i><span lang="NL" style="mso-ansi-language: NL;">Er gaan echter
ook stemmen op om te evolueren naar een bindende #ijkingstoets, d.w.z. je moet
geslaagd zijn op de #ijkingstoets om aan de studie te kunnen beginnen. Vaak
wordt dan de analogie gemaakt met het vroegere toelatingsexamen
#burgerlijkingenieur, dat in 2004 werd afgeschaft. 4/10</span></i></span></p><span style="color: #274e13;"><i>
</i></span><p class="MsoNormal" style="margin-left: 40px; text-align: left;"><span style="color: #274e13;"><i><span lang="NL" style="mso-ansi-language: NL;">Een argument pro
bindende #ijkingstoets is dat men een bepaald niveau (in casu wiskunde voor
#burgerlijkingenieur) nastreeft, waardoor het eerste jaar geen selectiejaar
hoeft te zijn. Argument contra is dat de vrije toegang tot de studies belet
wordt. 5/10</span></i></span></p><span style="color: #274e13;"><i>
</i></span><p class="MsoNormal" style="margin-left: 40px; text-align: left;"><span style="color: #274e13;"><i><span lang="NL" style="mso-ansi-language: NL;">Dit laatste is
m.i. niet geheel onterecht. We hebben in België een vrij open en brede toegang
tot het #hogeronderwijs, iets dat we moeten koesteren. Een bindende #ijkingstoets
verschuift de keuze voor een studierichting de facto naar de 3<sup>de</sup>
graad in het secundair, of zelfs vroeger. 6/10</span></i></span></p><span style="color: #274e13;"><i>
</i></span><p class="MsoNormal" style="margin-left: 40px; text-align: left;"><span style="color: #274e13;"><i><span lang="NL" style="mso-ansi-language: NL;">Maar was dat dan
vroeger anders met het mythische #toelatingsexamen? Wat weinigen weten is dat
het toelatingsexamen een democratiserend karakter had, het was een manier om
een universitaire studie aan te vatten zonder Latijnse gedaan te hebben. Het
opende deuren, eerder dan ze te sluiten. 7/10</span></i></span></p><span style="color: #274e13;"><i>
</i></span><p class="MsoNormal" style="margin-left: 40px; text-align: left;"><span style="color: #274e13;"><i><span lang="NL" style="mso-ansi-language: NL;">De brede toegang
tot het #hogeronderwijs – ook voor niet-Latijnse humaniora – is er pas volledig
gekomen met de Omnivalentiewet van 1964 – weliswaar aanvankelijk ook nog met
een maturiteitsproef, die zelf nadien eind jaren 80 verdween. 8/10</span></i></span></p><span style="color: #274e13;"><i>
</i></span><p class="MsoNormal" style="margin-left: 40px; text-align: left;"><span style="color: #274e13;"><i><span lang="NL" style="mso-ansi-language: NL;">Maar belangrijker
is dat er ten tijde van het #toelatingsexamen ook een zogenaamd #voorbereidendjaar
bestond: leerlingen uit wiskundig minder sterke richtingen konden zich een jaar
voorbereiden om te slagen op het toelatingsexamen. Zo bleef de poort om
eventueel #ingenieur te studeren toch open ná de humaniora. 9/10</span></i></span></p><span style="color: #274e13;"><i>
</i></span><p class="MsoNormal" style="margin-left: 40px; text-align: left;"><span style="color: #274e13;"><i><span lang="NL" style="mso-ansi-language: NL;">Daarom wil ik er
sterk voor pleiten om – indien we evolueren naar bindende #ijkingstoetsen – een
equivalent van dergelijk voorbereidend jaar in te richten. Een 7<sup>de</sup>
jaar in het secundair, of een heuse #propedeuse aan de universiteit. Enkel dan
kunnen we een brede en vrije toegang tot het #hogeronderwijs blijven
waarborgen. 10/10</span></i></span></p><p class="MsoNormal"><span lang="NL" style="mso-ansi-language: NL;">Ik dacht aan deze reeks tweets terug n.a.v. de recente discussie rond de eindtermen in het secundair onderwijs, maar ook de <a href="https://sidin2021.be/">Sid-in infobeurzen</a> voor het hoger onderwijs die afgelopen januari plaatsvonden en waar ik informator was voor de opleiding academische bachelor informatica. Eindtermen - of toch voor het ASO - worden vaak gezien in functie van een filter en voorbereiding op hoger onderwijs, en dus liggen we er aan de universiteit ook van wakker. In de richtingen waar ik doceer, gaat het dan vaak over wiskunde, vandaar ook mijn tweets hierboven.<br /></span></p><p class="MsoNormal"><span lang="NL" style="mso-ansi-language: NL;">De keuzevrijheid die afkomt op jonge potentiële studenten is enorm. Met een boutade zeg ik wel eens dat toen ik student was je het moest doen met 2 foldertjes, het advies van een paar leraars, en een enkele infodag. Nu is het een lawine aan informatie die op de jonge mensen afkomt, en ik kan begrijpen dat ze door de bomen het bos niet meer zien. Gooi er bovenop <a href="https://www.youtube.com/watch?v=2jIia7aXins">nietzeggend advies zoals "Volg je passie!"</a> (iets waar ik me in het verleden ook wel aan bezondigd heb), en het wordt helemaal moeilijk.</span></p><p class="MsoNormal"><span lang="NL" style="mso-ansi-language: NL;">Maar universiteiten en hogescholen zitten vast in een framework waarbij ze gedwongen worden om steeds meer studenten te recruteren. Elke student brengt geld op (tenminste, als ze inschrijven in richtingen die subsideerbaar zijn en een nationaliteit hebben die subsidieerbaar is), en indien niet, dan verhogen we de inschrijvingsgelden wel tot enkele duizenden euro om de kosten te dekken. Allemaal begrijpbaar, maar het transformeert het hoger onderwijs wel tot een marktruimte, waar elke instelling zich marketinggewijs zo goed mogelijk probeert voor te stellen. Hippe slogans, foto's met enkel maar lachende studenten, campussen waar het enkel maar goed weer is, uitzicht op jobs waar iedereen van droomt ... Aansluitend daarbij is natuurlijk het continue herdenken van logo's, namen van instellingen en studierichtingen, alles in de hoop om toch maar het sudentenaantal op te krikken of op peil te houden.</span></p><p class="MsoNormal"><span lang="NL" style="mso-ansi-language: NL;">Maar willen we wel zoveel studenten in het hoger onderwijs? Maatschappelijk is onderwijs natuurlijk een hoog goed, iets wat we iedereen willen aanbevelen en wat zelfs ook een nobel doel vormt. Maar hoger onderwijs is ook sterk gelinkt aan onze arbeidsmarkt: Welke job kan ik nadien krijgen? Hoeveel kan ik verdienen? Welke mogelijkheden zullen aan mijn voeten liggen? De zogenaamde "higher education gap" of "hoax", waarbij de gepercipieerde voordelen van hoger onderwijs in schril contrast staan met de realiteit nadien is een frequent terugkerend thema in sommige Angelsaksische landen. Natuurlijk, hun context is anders. Hoge studiegelden voor soms wel minderwaardige opleidingen.</span></p><p class="MsoNormal"><span lang="NL" style="mso-ansi-language: NL;">Ik wil hier alleszins niet blasé over doen. Natuurlijk biedt hoger onderwijs je betere kansen in het leven - wat niet hetzelfde is alsdat enkel hoger onderwijs die kansen biedt. Maar mét ben je vaak toch nog steeds beter af dan zónder. Denk er daarom toch maar eventjes goed over na als je van plan bent om een hogere studie aan te vangen.<br /></span></p>
Phil Dutréhttp://www.blogger.com/profile/13607941040736764291noreply@blogger.com0